Máis de 300 independentistas, 70 policías e 11 anos de delitos, amparados pola lei de amnistía

A proposición de lei orgánica de "amnistía para a normalización institucional, política e social en Cataluña" borra os delitos relacionados co "procés" cometidos durante unha década, exonera de forma expresa ao expresidente Carles Puigdemont e o resto de fuxidos e dá un prazo de dous meses aos xuíces para que a apliquen.

A lei, que aínda non foi rexistrada non Congreso, ten dezaseis artigos e vinte e dúas páxinas, dás que a metade están dedicadas á exposición de motivos. Nela sublíñase a necesidade e a constitucionalidade da lei, afírmase que non afecta á separación de poderes e recálcase que se respecta ou principio de igualdade e de proporcionalidade.

A lei implica anular a "responsabilidade penal, administrativa e contable" de todas aquelas persoas vinculadas coa preparación, execución e consecuencias do proceso soberanista en Cataluña durante unha década, entre o 1 de xaneiro de 2012 e o 13 de novembro de 2023.

Ademais dos dirixentes políticos independentistas, quedan cubertos directores de colexios nos que se colocaron urnas do 1-O, alcaldes, manifestantes e axentes policiais que actuaron durante o referendo do 1 de outubro de 2017.

A norma exclúe o perdón para os delitos de terrorismo cando exista unha condena firme e consistisen nalgunha dás condutas previstas nas directivas europeas, que abarcan desde atentados mortais á fabricación de explosivos, así como os de torturas.

Na proposición da lei asúmese que a aplicación da legalidade é "necesaria", pero "en ocasións non é suficiente para resolver un conflito político sostido non tempo", polo que avoga por adaptar ou Dereito ao contexto político. Xustifícase a amnistía "pola convivencia democrática", "en aras do interese xeral" e "para a superación dun conflito político".

A norma, sinálase, aspira a "xerar un contexto social, político e institucional que fomente a estabilidade económica e o progreso cultural e social tanto de Cataluña como do conxunto de España".

O texto destaca que "a Constitución non prohibe a institución xurídica dá amnistía", porque así ou quixo o constituínte de 1978 cando abordou a amnistía de 1977, aínda que se prohibiu expresamente os indultos xerais.

Sostén que é "un mecanismo constitucional" non que se garante que "todos vos camiños deben transitar dentro do ordenamento xurídico nacional e internacional".

A lei entrará en vigor o mesmo día dá súa publicación non Boletín Oficial do Estado (BOE). Oos tribunais e vos órganos administrativos e contables implicados, con casos vinculados ao procés, deberán aplicar a lei con carácter "preferente e urxente" nun prazo máximo de dous meses.

Non inclúe ningunha alusión ao lawfare

A proposición de lei de amnistía non inclúe ningunha alusión ao lawfare ou persecución política desde os tribunais e tampouco menciona as comisións de investigación no Parlamento sobre sentenzas xudiciais.

O texto ignora eses dous aspectos incluídos no acordo entre o PSOE e Junts que suscitou a crítica unánime de todo o ámbito xudicial, pero si prevé a reforma do Código Penal para incluír no seu artigo 130 a amnistía como causa expresa de extinción da responsabilidade penal xunto ao indulto.

Esta referencia ao lawfare no pacto entre PSOE e Junts, que finalmente non se trasladou ao proxecto de lei de amnistía, levou á Comisión Permanente do Consello Xeral do Poder Xudicial  a expresar o seu rexeitamento "frontal" ao acordo porque implica "unha inadmisible inxerencia na independencia xudicial e un flagrante atentado á separación de poderes".

Responsabilidade contable

Ademais dos procedementos penais, a lei de amnistía tamén borrará a presunta "responsabilidade contable" de máis dunha trintena de exdirixentes cataláns, incluído Carles Puigdemont, que este venres teñen un xuízo no Tribunal de Contas, no que se lles reclama entre 3 e 5 millóns de euros.

O do Tribunal de Contas é un dos procedementos máis inminentes polo procés' e afecta, ademais da Puigdemont, ao expresident Artur Mas e ao exvidepresident Oriol Junqueras, entre outros, polo suposto desvío de fondos públicos para o referendo do 1 de outubro de 2017, declarado ilegal, e a promoción exterior do 'procés'.

A Fiscalía cifra ese desvío nuns 3,4 millóns de euros, cantidade que reclama que abonen os abonados de forma solidaria, mentres que Sociedade Civil Catalá, que tamén exerce de demandante, a elava a 5,3.

O Tribunal de Contas xa acolleu outro procedemento contra Artur Mas e varios dos seus exconselleiros pola consulta independentista ilegal do 9 de novembro de 2014 e sentenciounos a devolver case cinco millóns de euros gastados na mesma.

O texto da lei de amnistía sinala que esta medida "non dará dereito a percibir indemnización algunha, nin dará lugar á restitución das cantidades abonadas en concepto de multa ou sanción, nin exonerará a responsabilidade civil fronte a particulares". 

O texto non fai mención expresa aos seus nomes, pero a medida incluiría a:

- Carles Puigdemont

O líder de Junts e expresidente catalán ten tres frontes abertas nos tribunais. No Supremo, está procesado por delitos de desobediencia e malversación polo referendo ilegal do 1 de outubro de 2017. O instrutor Pablo Llarena está á espera de tomarlle declaración indagatoria para poder avanzar cara a xuízo. Contra el pesa unha orde de detención nacional, pero o maxistrado está pendente do TXUE para reactivar a euroorden a Bélxica.

Tamén é un dos 35 ex altos cargos cataláns procesados no Tribunal de Contas pola responsabilidade contable derivada do suposto desvío de fondos para os gastos do 1-O e da acción exterior do 'procés'. A Fiscalía reclámalles 3,1 millóns de euros de forma conxunta e solidaria. Sociedade Civil Catalá, pola súa banda, pídelles ata 5 millóns de euros.

Ademais, a Audiencia Nacional dirixiu contra el a causa onde se investigan como posibles delitos de terrorismo os disturbios provocados pola plataforma independentista Tsunami Democràtic tras a sentenza do 'procés'.

-Oriol Junqueras

O líder de ERC e ex vicepresidente catalán foi condenado en 2019 polo Tribunal Supremo a 13 anos de cárcere e inhabilitación por sedición e malversación, aínda que en xuño de 2021 se lle indultou a pena de cárcere. O pasado febreiro, cambiouse a súa condena a desobediencia e malversación pola reforma penal que derrogou a sedición. Tamén está procesado no Tribunal de Contas.

-Artur Mas e Francesc Homs

O expresident e o seu exconselleiro foron condenados por Contas a devolver á Generalitat algo máis de 4,9 millóns de euros (aos que se sumou máis de 1 millón de euros en xuros) pola organización da consulta independentista do 9 de novembro de 2014. Tamén están na causa aberta no Tribunal de Contas polos gastos do 1-O e da acción exterior do 'procés'.

-Toni Comín (Junts)

O exconselleiro catalán e eurodeputado está procesado no TS por delitos de desobediencia e malversación polo 1-O. Llarena tamén agarda a tomarlle declaración indagatoria. Ten unha orde nacional de busca e captura. Tamén está procesado polo Tribunal de Contas.

-Clara Ponsatí (Junts)

 A exconselleira catalá e eurodeputada está procesada no Supremo por desobediencia polo 1-O. Tras ser detidas ata dúas veces en Barcelona, finalmente Llarena puido recibir a súa declaración indagatoria e concluír sumario. Falta que a Sala do Penal se pronuncie sobre os seguintes pasos. No seu caso, xa non ten orde de detención nacional e, ao estar acusada dun delito sen cárcere, non é posible cursar euroorden. É outra dos procesados no Tribunal de Contaws.

-Lluís Puig (Junts)

 O exconselleiro catalán está procesado no TS por desobediencia e malversación. O instrutor do 'procés' tampouco puido tomarlle declaración indagatoria, polo que mantén a orde nacional de detención na súa contra para este fin. Desde o pasado xuño, podería reclamar a súa entrega a Bélxica. Tamén está procesado no Tribunal de Contas.

-Marta Rovira (ERC)

 A secretaria xeral de ERC, que permanece prófuga en Bélxica, está procesada no Supremo por desobediencia polo 1-O. Llarena mantén a orde de detención nacional na súa contra para poder recibir a súa declaración indagatoria e concluír sumario. Ademais, está investigada na AN por Tsunami Democràtic.

-Raül Romeva (ERC), Jordi Turull (Junts) e Dolors Bassa (ERC)

Os tres exconselleiros foron condenados polo TS a 12 anos de prisión e inhabilitación por sedición e malversación. O Goberno indultó a súa pena de prisión, pero permanecen inhabilitados por desobediencia e malversación, a nova cualificación que fixou o Supremo tras a reforma penal que derrogou a sedición e modificou a malversación. Serán parte dos xulgados polo Tribunal de Contas.

-Jordi Sànchez e Jordi Cuixart

O expresidente da Asemblea Nacional Catalá e o de Òmnium Cultural, respectivamente, foron condenados polo TS a 9 anos de prisión e inhabilitación por un delito de sedición. O Goberno tamén perdoou as súas penas de prisión e o Supremo revisou os seus casos pola citada reforma penal substituíndo devandito delito por desordes públicas, un cambio que supuxo a extinción das súas inhabilitacións. Son outros dos procesados no Tribunal de Contas.

-Carme Forcadell (ERC), Josep Rull (Junts) e Joaquim Forn (Junts)

O Supremo condenou a expresidenta do Parlament e os exconselleiros a penas de ata 11 anos e medio de prisión e inhabilitación por sedición. As súas penas de cárcere foron indultadas polo Goberno e os seus casos examinados tras o último cambio do Código Penal, o que supuxo substituír devandito delito por desordes públicas. Esta modificación implicou a extinción total das súas penas de inhabilitación. Tamén responderán ante o Tribunal de Contas.

-Anna Gabriel 

O Supremo procesou a exdeputada da CUP no Parlament por un delito de desobediencia pola súa suposta participación na Declaración Unilateral de Independencia (DUI) de Cataluña. Tras permanecer fuxida en Suíza, o ano pasado presentouse no alto tribunal, que concluíu sumario e enviou a causa á Audiencia de Barcelona ao non estar xa aforada.

-Meritxell Serret 

A conselleira de Acción Exterior da Generalitat tamén se entregou ao Supremo regresando desde Bélxica en 2021 e o pasado abril foi condenada polo Tribunal Superior de Xustiza de Cataluña  a un ano de inhabilitación por un delito de desobediencia pola súa participación na organización e celebración do 1-O.

-Josep Lluís Alay e Xavier Vendrell 

O xefe da oficina de Puigdemont e o ex conselleiro de ERC atópanse investigados nun Xulgado de Barcelona por 'Voloh', o caso no que se indaga no presunto desvío de fondos públicos ao independentismo. Tamén forman parte dos imputados na AN por 'Tsunami Democràtic'.

-Natàlia Garriga, Josep María Jové e Lluís Salvadó.

A conselleira catalá de Cultura, o presidente de ERC no Parlament e exsecretario xeral de Vicepresidencia e Economía da Generalitat, e o exsecretario de Facenda do Govern, respectivamente, están á espera de xuízo no TSJC polos preparativos do 1-O.

- Miquel Buch

O exconselleiro de Interior foi condenado a 4 anos e medio de cárcere por designar o mosso d'esquadra Lluís Escolà como cargo de confianza para que escoltase a Puigdemont no estranxeiro tras a aplicación do artigo 155 da Constitución a Cataluña.

Lluís Escolá

Foi condenado a 4 anos de cárcere e 10 de inhabilitación por malversación

CDR e Tsunami

A norma deixaría sen xuízo oral os 12 membros dos Comités de Defensa da República (CDR) procesados por un delito de pertenza a organización terrorista que, segundo a Audiencia Nacional, planearon ocupar o Parlament de Cataluña e que participaron nos cortes de estradas ou levantamentos de barreiras de peaxe.

Tamén no seo da Audiencia Nacional, a amnistía abarcaría os 10 investigados polos disturbios presuntamente organizados por Tsunami Democràtic tras as condenas polo 'procés' en 2019, e que foron desde o intento de asalto do aeroporto do Prat, ao corte da fronteira ou as reiteradas protestas con barricadas fronte á Xefatura da Policía en Vía Laietana.

A lei explica que quedan excluídos da amnistía unicamente "os actos tipificados como delitos de terrorismo castigados no capítulo VII do Título XXII do Código Penal a condición de que recaese sentenza firme". Cabe lembrar que a causa dos CDR está pendente de xuízo e a relativa a Tsunami segue en instrución, polo que non houbo fallo en ningún dos dous casos.

A amnistía abarca "os actos de desconsideración ou crítica vertidos contra as autoridades e funcionarios públicos, os entes e institucións públicas, así como os seus símbolos ou emblemas, no curso de manifestacións, asembleas, obras ou actividades artísticas ou outras de similar natureza que tivesen por obxecto reivindicar a independencia de Cataluña ou a celebración das consultas".

Inclúe ademais "os actos de desobediencia, calquera que sexa a súa natureza, desordes públicas, atentado contra a autoridade, os seus axentes e os funcionarios públicos, resistencia ou outros actos contra a orde e a paz pública que fosen executados co propósito de mostrar apoio aos "obxectivos" do independentismo ou "aos procesados ou condenados pola execución de calquera dos delitos" amnistiados.