España e Portugal chegan a un acordo con Bruxelas para limitar o prezo do gas

España e Portugal anunciaron este martes que chegaron a un "acordo político" coa Comisión Europea (CE) para limitar durante un ano o prezo do gas no mercado almacenista da electricidade na península ibérica e abaratar así o custo da luz.

"É un bo acordo que efectivamente nos protexe das turbulencias que estamos a vivir, do aumento do prezo do gas, nos próximos meses", dixo a vicepresidenta española e ministra para a Transición Ecolóxica, Teresa Ribera nunha conferencia de prensa xunto ao titular portugués de Acción Climática, Duarte Cordeiro.

O pacto chega "tras semanas moi intensas de traballo técnico difícil", dixo o ministro luso tras case un ano de presión de Madrid e Lisboa para revisar o funcionamento do mercado eléctrico, onde a tecnoloxía máis cara fixa o prezo do megawatt hora, disparado ante a histórica carestía do gas.

Os países ibéricos contaban co apoio de países como Francia, Italia ou Romanía, pero atopáronse coa oposición de Alemaña, Países Baixos ou os nórdicos.

Finalmente, o pasado marzo, os vinte e sete concederon a Madrid e Lisboa a chamada "excepción ibérica" polo seu escaso nivel de interconexión co resto da UE e a súa alta taxa de renovables, o que abriu a porta para que ambas as capitais negociasen con Bruxelas un mecanismo temporal para limitar o contaxio do gas na factura da luz.

Mentres tanto, a Axencia para a Cooperación dos Reguladores Enerxéticos (ACER) traballa nun informe que dea pé a unha reforma do mercado eléctrico, e que se espera para finais de abril.

O pacto, que se anunciou despois dunha reunión en Bruxelas coa vicepresidenta da Comisión Europea responsable da área de Competencia, Margethe Vestager, terá unha duración de doce meses e empezará cun prezo medio do gas de 40 euros -fronte aos 90 actuais- para estabilizarse nuns 50 euros de media en todo o período.

Poderase aplicar unha vez España e Portugal introduzan na súa proposta os detalles da última negociación e trasladen a notificación formal á Comisión Europea. Unha vez aprobado e en vigor, beneficiará o 40 % dos consumidores domésticos e ata o 80 % dos consumidores industriais de electricidade, que teñen facturas vencelladas ao mercado almacenista da electricidade.

"As liñas mestras do acordo están resoltas", asegurou Ribera, quen engadiu que espera obter a aprobación formal da Comisión nos próximos días, de forma que o mecanismo se poida presentar o vindeiro martes en Consello de Ministros "con aplicación inmediata, máis aló dos axustes técnicos de mercado".

"Creo que é importante contar cun instrumento que nos reduce a exposición ás turbulencias e volatilidade do mercado. Permítenos o fortalecer a protección de todos os consumidores favorecendo que todos poidan verse beneficiados por este instrumento", engadiu Ribera.

A vicepresidenta española recoñeceu que o "punto de partida" da proposta de Madrid e Lisboa eran 30 euros, non os 50 do acordo final, e subliñou que a excepción ibérica estenderase "durante un ano", e non só ata final de ano como prevía o borrador hispano-luso.

O prezo final ao consumidor situarase, en principio, por encima da contorna dos 125 euros o megawatt hora que lanzaba a proposta inicial pero notablemente por baixo dos 220 euros de media aos que se pagará mañá o MWh en España.

Interconexión con Francia

Un dos puntos “sensibles” da negociación coas autoridades comunitarias foi como articular as exportacións de electricidade desde a península ibérica a Francia, segundo recoñeceu a vicepresidenta española, posto que Bruxelas temía que puidese xerar distorsións no mercado interior.

“Aquí é onde a Comisión indicou que pedía flexibilidade para non introducir limitacións adicionais en fronteira, pero obviamente o consumidor francés terá que pagar o mesmo que o consumidor ibérico”, explicou Ribera.

En consecuencia, as exportacións de electricidade ao país veciño realizaranse ao mesmo prezo de referencia que na península, pero “a cambio” Bruxelas comprometeuse a mellorar as interconexións entre España e Portugal.

Neste contexto, a Comisión será “un actor moito máis activo” para conseguir o obxectivo de interconexións da península ibérica co resto do continente, que era do 10 % para 2020 e do 15 % para 2030, pero que actualmente se limita ao 2, 8 %.