Once anos de subas dos prezos da vivenda, por Santiago Calvo

O Instituto Nacional de Estatística (INE) vén de publicar as últimas cifras sobre o prezo da vivenda libre, que amosan un aumento a nivel estatal do 8,4 % en 2024, mentres que en Galicia a suba acadou o 7,4 %. Con este incremento, o mercado inmobiliario acumula xa once anos consecutivos de encarecemento, acadando a maior alza en máis dunha década. Este comportamento ascendente confírmao a propia serie histórica, pois non se vía unha medra tan pronunciada desde 2007.

Se ben o incremento galego está lixeiramente por debaixo da media do conxunto do Estado, a tendencia xeral non deixa de resultar preocupante, pois implica un encarecemento sostido que afecta tanto á compra de vivenda nova como ao mercado de segunda man. Entre os factores que contribúen a esta escalada de prezos, adoita sinalarse a forte demanda en determinados núcleos urbanos e a pouca oferta dispoñible, así como o impacto da evolución económica xeral e o acceso ao crédito hipotecario.

Estes datos de aumentos de prezos, por si sós, revelarían que a compra de casa se volve cada vez máis inaccesible, especialmente para a xente moza ou con salarios máis baixos. A maioría de expertos apunta tamén á escaseza de promocións novas, os atrasos burocráticos para licenzas e a falta de chan dispoñible nas zonas de maior demanda.

Fronte a estas subas, xurdiron diversas políticas intervencionistas para frear o custo da vivenda en alugueiro —regulación de prezos, topes a subas anuais ou limitación de licenzas para usos vacacionais—, mais segundo o recollido en varios informes da Universidade das Hespérides, este tipo de medidas adoitan ofrecer un impacto reducido. De feito, a evidencia amosa que as restricións de prezos, lonxe de frear o encarecemento de forma decisiva, poden reducir aínda máis a oferta e impulsar subas indirectas noutros segmentos do mercado.

Os mesmos estudos subliñan que o déficit de vivendas, tanto libre como protexida, xoga un papel determinante. Nos últimos 4 anos, a diferenza entre a creación de fogares e número de vivendas construídas foi de 25.000 en Galicia. En España, de preto de 700.000.

Segundo algunhas previsións, estes datos van ir a peor. Se non se desenvolven actuacións de promoción e construción de forma máis áxil, a carencia podería acadar ata 2,74 millóns de vivendas para o ano 2039. Nun contexto no que a demanda interna se mantén elevada e en crecemento, a mellor opción para estabilizar os prezos pasaría por incrementar de xeito sostido a oferta: promover solo urbano, axilizar tramitacións e fomentar colaboracións público-privadas para o alugueiro accesible.

A realidade galega reflicte, así, a mesma problemática que a do conxunto do Estado: escaseza de oferta e prezos que non paran de medrar. De non corrixirse estas tendencias, e habendo xa once anos consecutivos de subas, o problema do acceso á vivenda podería agudizarse, confirmando, en palabras dos informes da Universidade das Hespérides, que a mellor vía para corrixir estes desequilibrios pasa por aumentar a oferta efectiva e superar a lóxica de intervención en prezos, que adoita fracasar cando non se garante unha dispoñibilidade de vivenda suficiente para atender á demanda real.