A letra pequena do informe do Banco de España fai un claro diagnóstico de posibles problemas que poderían entorpecer a boa marcha da economía, por María Bastida

O Banco de España revisou á alza as previsións de crecemento do PIB para 2024, situándoo nun 2,8 %, dato especialmente destacable se se compara coa contorna europea, onde as economías avanzadas mostran menor tracción. Con todo, este crecemento está impulsado por unha serie de factores conxunturais e extraordinarios, como a recuperación do turismo, a reactivación do consumo e as revisións estatísticas do INE, o que implica que non é necesariamente sostible a longo prazo.

Fronte a este dato rotundamente optimista, a letra pequena do informe fai un claro diagnóstico de posibles problemas que poderían entorpecer a boa marcha da economía. En primeiro lugar, o débil comportamento da demanda interna e o investimento en capital suxire que a economía española aínda non atopou o equilibrio adecuado para soster un crecemento sostible. En segundo lugar, e pese ao discurso imperante, o mercado laboral segue alertando de taxas de desemprego moi superiores ás dos nosos veciños europeos, con elevados niveis de temporalidade, desemprego xuvenil e desemprego de longa duración. Este problema afecta á produtividade xeral do país, posto que un mercado laboral con alta temporalidade e rotación dificulta a acumulación de experiencia e habilidades, o que, á súa vez, frea a innovación e o crecemento de sectores máis produtivos. Ademais, o emprego precario impacta negativamente no consumo, posto que os traballadores con empregos inestables tenden a aforrar máis e consumir menos, o que afecta o crecemento da demanda interna.

O tema fiscal é outro punto delicado, cun déficit público por encima do 3 % ata 2026 acompañado dunha débeda pública que rolda o 106 % do PIB. Coa fin das políticas expansivas, os gobernos europeos deben retornar á disciplina fiscal, e nós non somos unha excepción. Isto engadirá presión sobre as finanzas públicas nun contexto no que as marxes de manobra xa son limitadas. Así, España está atrapada nun dilema fiscal clásico: necesita consolidar as súas contas públicas, pero facelo de maneira demasiado rápida ou intensa podería sufocar o crecemento no curto prazo. O problema é que este axuste probablemente requira unha combinación de aumento de ingresos —a través de subidas de impostos ou melloras na eficiencia da recadación— e recortes no gasto público, o que require un equilibrio coidadoso para non desincentivar o consumo e o investimento.

Outro aspecto clave é a inflación, que, aínda que parece moderarse, segue sendo un risco para a economía. O Banco de España prevé unha inflación do 2,9 % en 2024 e un 2,1 % en 2025, o que é relativamente manexable. Con todo, os prezos da enerxía seguen sendo volátiles, particularmente no que respecta ao gas e a electricidade. Isto é especialmente relevante nun contexto no que a transición cara a enerxías renovables aínda está en proceso e calquera aumento nos prezos da enerxía podería afectar os fogares e as empresas reducindo a súa capacidade de gasto e investimento.

En consecuencia, atopamos unha vez máis a necesidade de reformas estruturais como a mellora da produtividade, a modernización do mercado laboral e unha maior aposta pola innovación e a tecnoloxía. Para iso, é preciso seguir insistindo na necesidade de aproveitar os fondos Next Generation EU, cuxo impacto dependerá da capacidade de absorber estes fondos e destinalos a proxectos cun verdadeiro retorno económico e social.

En conclusión, o optimismo repentino nas previsións do Banco de España suxire unha combinación de factores conxunturais e posiblemente un cambio na narrativa institucional baixo un novo liderado. Con todo, baixo este optimismo subxacen riscos estruturais que non deben ser desestimados. Nin, desde logo, ignorados.