O Consello de Europa pide a España unha maior regulación dos conflitos de interese, portas xiratorias e 'lobbies'

O Consello de Europa reclamou a España melloras na regulación dos conflitos de interese entre altos cargos do Goberno, así como nas súas reunións con 'lobbies', os aforamentos ou as portas xiratorias cando abandonan as súas funcións públicas para traballar no sector privado.

Así se recolle nun informe publicado este mércores polo Grupo de Estados contra a Corrupción do Consello de Europa (GRECO), creado en 1989 para mellorar a capacidade dos seus 47 países membros de loitar contra a corrupción, e no que se afea a España unha "pobre implementación" das recomendacións que a organización fixo en 2019 ao noso país.

España implementou de maneira parcial 13 das recomendacións, mentres que seis non se aplicaron en ningún modo. Isto levou o Greco a incluír España nun procedemento de incumprimento e a solicitar ao Goberno español a que informe sobre os avances nesta materia para a 100ª sesión plenaria do grupo, que se celebrará a principios de xuño na cidade francesa de Estrasburgo.

O Greco sinala que aínda que o Executivo adoptou medidas para evitar o conflito de interese na Administración Xeral do Estado, non deseñou unha estratexia específica para os cargos do Goberno central, quen pola súa "natureza política" e a súa "interacción co sector privado" enfrontan "desafíos particulares".

Tamén pediu que reforce o réxime aplicable aos asesores do Goberno, esixíndolles os mesmos estándares de transparencia e integridade que se aplican aos altos cargos, polo que deberían ser públicos os seus perfís e salarios.

Melloras na regulación de 'lobbies' e portas xiratorias

O informe solicitou á súa vez melloras en materia de declaración de bens, regulación do 'lobbies', as portas xiratorias e o sistema de responsabilidade penal dos membros do Goberno, coñecido como aforamento. Ademais, requiriu unha maior independencia para a Oficina de Conflitos de Intereses e para o Consello de Transparencia e Bo Goberno.

En canto ás declaracións de bens, o Greco sinala que aínda que o Goberno aumentou o detalle dos bens declarados polos altos cargos, aínda falta unha maior desagregación, especialmente no relativo ás actividades externas, como activos, intereses, empregos externos e débedas, ademais de familiares ao seu cargo.

O Consello de Europa é máis contundente sobre a regulación de 'lobbies' e como deben relacionarse os altos cargos cos grupos de presión, sinalando que a recomendación non foi implementada de ningún modo.

O Congreso está a tramitar nesta lexislatura un proxecto de Lei de transparencia e integridade das actividades dos grupos de interese, que define que son os 'lobbies', cales son as súas actividades de influencia, e establece un código de conduta para os grupos de interese na súa relación cos altos cargos e co persoal público, entre outras medidas.

Sobre as portas xiratorias, o Greco incide en que non é suficiente que os altos cargos do Goberno non poidan exercer labores en 'lobbies' ata dous anos despois de deixar os seus cargos, como recollía o proxecto de lei sobre grupos de interese que caeu na pasada lexislatura. Sinala, por contra, que a regulación debe ser "moito máis ampla".

Así mesmo, lembrou que solicitou a España que eliminase a figura do aforamento para que non obstaculice o proceso penal cando membros do Goberno son sospeitosos de cometer delitos vinculados á corrupción. O Executivo respondeu que é un asunto "delicado", xa que requiriría unha reforma constitucional cun amplo consenso parlamentario, "algo difícil de alcanzar".

Por último, reclama unha maior independencia cunha mellor dotación de fondos para dous organismos encargados de controlar as posibles irregularidades e para que os cidadáns poidan facer un escrutinio das axendas e os datos patrimoniais dos membros do Executivo: a Oficina de Conflitos de Intereses e o Consello de Transparencia e Bo Goberno

Valoración positiva dos avances

Iso si, o informe do Greco valorou positivamente a adopción por parte de España dun marco de honradez entre as autoridades, o Sistema de Integridade da Administración Xeral do Estado (SIAXE), que inclúe a avaliación de riscos de corrupción, un código de ética, disposicións sobre integridade e conflitos de intereses, así como formación para os funcionarios e canles internos de denuncia.

Tamén recoñeceu os esforzos de España por cumprir os requisitos de acceso á información pública dos cidadáns, incluída a ratificación do Convenio do Consello de Europa sobre Acceso a Documentos Oficiais, e alenta a seguir progresando mediante medidas adicionais.

Tamén aplaude iniciativas para promover a igualdade de xénero nas forzas da orde como a Policía Nacional e a Garda Civil, aínda que insiste na necesidade de mellorar os mecanismos internos de prevención da corrupción.

O Goberno defende cumprir "total ou parcialmente" a maioría de recomendacións do Greco sobre corrupción

O Executivo defendeu cumprir "total ou parcialmente" a maioría das recomendacións do Greco en materia de prevención de corrupción, tras a publicación este mércores de dous informes nos que destaca que España non aplicou "de maneira satisfactoria" ningunha das súas suxestións.

O Executivo remitiu un informe ao Greco no que detalla que, "das 30 recomendacións trasladadas a España, 24 considéranse cumpridas ou parcialmente cumpridas", mentres que continúa avanzando no estudo das seis restantes para a súa implementación.

Segundo relata o Goberno nun comunicado, das once recomendacións da cuarta rolda de avaliación, xa cumpriu de maneira total ou parcial todas. En canto á quinta rolda, o Executivo celebra que o Greco conclúa que España "xa está a cumprir parcialmente 13 das 19 recomendacións".

Ademais, o Goberno trasladou ao Greco dalgunhas medidas adoptadas ao longo de 2024 e 2025, con posterioridade ao informe. A principal, o Plan de Acción pola Democracia, "unha folla de ruta para fortalecer" os principais elementos do Estado de Dereito e "dotar de máis ferramentas á sociedade civil para avaliar a acción dos poderes públicos".

Así mesmo, o Executivo lembrou que o pasado mes de xaneiro aprobou o proxecto de Lei de transparencia e integridade dos grupos de interese e destacou que "desde o pasado mes de xullo, España tamén conta cun Estatuto do Consello de Transparencia e Bo Goberno que se configura unha autoridade administrativa propia e que vén fortalecer a autonomía e independencia da institución".

Por último, detallou que tanto a nova Estratexia de Goberno Aberto como o Proxecto de Lei de Administración Aberta no que traballa o Executivo "son dúas medidas cuxa aprobación terá previsiblemente un impacto positivo" no cumprimento de España coas recomendacións do Greco.