A CNMC constata que os supermercados trasladaron a rebaixa do IVE de alimentos básicos aos prezos finais

Os distribuidores de alimentación, entre eles supermercados e hipermercados, reduciron os prezos finais dos produtos afectados tras a rebaixa do IVE a alimentos básicos que entrou en vigor en xaneiro de 2023 para facer fronte á subida de prezos, segundo conclúe un estudo da Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC).

En concreto, a CNMC analizou como os principais distribuidores alimentarios de libre servizo trasladaron a rebaixa do IVE ao prezo dos seus produtos. O estudo conclúe que non se detectan indicios de problemas sistemáticos nin diferenzas entre as zonas xeográficas cunha maior e menor concentración de establecementos.

"Non se detectaron indicios sistemáticos de falta de translación impositiva", asegura Competencia nas conclusións do informe publicado este xoves, que coinciden coas apreciacións doutros organismos, como o Banco de España, sobre este tema.

Así mesmo, e de forma indiciaria, a CNMC non percibe que os diferentes niveis de concentración entre provincias ou municipios afectasen o grao de redución dos prezos finais tras a citada medida.

Con todo, e tomando como referencia as variacións de prezos observadas entre o 27 de decembro e o 4 de xaneiro, a CNMC aprecia que en xeral se produciu unha translación elevada da rebaixa do IVE, e que esta foi independente do nivel de competencia nas provincias e municipios.

Segundo o estudo, a rebaixa dos prezos é lixeiramente superior á esperada nalgunhas provincias, o que se explica pola existencia de variacións positivas extremas rexistradas por algúns produtos hortofrutícolas nestas provincias, que puxan á alza a media.

Así, excluíndo os tres produtos que rexistraron maiores variacións (alcachofas, plátanos e laranxas), a variación media dos prezos dos produtos rebaixados nas provincias españolas estivo comprendida entre o -3,6 % e o -4,8 %, con independencia da concentración do mercado provincial.

Realización do estudo

O estudo elaborouse para dar resposta a unha solicitude recibida pola CNMC desde a Secretaría de Estado de Economía e Apoio á Empresa de elaboración dunha análise sobre o impacto da rebaixa do IVE de determinados alimentos operada na Real Decreto-lei 20/2022, do 27 de decembro.

Para a elaboración do informe, a CNMC tivo en conta información de numerosas fontes, entre as que destacan 23.995 datos de superficie de establecementos da distribución retallista de bens de consumo diario, seis basees de datos estatísticas diferentes de prezos procedentes do INE, o MAPA ou Eurostat e, ademais, máis de 60.000 datos de prezos solicitados pola CNMC para distribuidores retallistas e establecementos de todas as provincias de España en diferentes datas desde decembro do 2022 ata maio de 2023.

Os datos solicitados e utilizados inclúen provincias onde a medida non tivo aplicación por carecer de IVE e produtos non afectados de características próximas a outros produtos si afectados, co fin de realizar comparativas xeográficas e entre produtos.

En xeral, optouse por solicitar información de establecementos situados nas capitais de provincia, dado a importante compoñente local da dinámica de competencia nesta actividade e, ademais, desta forma procúrase que os datos de cada provincia procedan de contornas con condicións de competencia similares para dotar dunha maior homoxeneidade á información. Os grupos requiridos foron os dez maiores grupos de distribución retallista a nivel nacional do ano 2021: Alcampo, Aldi, Bon Preu, Carrefour, Consum, DIA, O Corte Inglés, Eroski, Lidl e Mercadona.

Rebaixa de IVE sempre que a inflación subxacente supere o 5,5 %

O Goberno decidiu a finais de xuño manter a supresión durante seis meses máis do IVE do 4 % que se aplica a todos os alimentos de primeira necesidade, entre eles o pan, a fariña, o leite, os queixos ou os ovos, e a rebaixa do 10 % ao 5 % do aceite e a pasta.

Dentro dos alimentos básicos que ven eliminado o IVE do 4 % destacan o pan común, así como a masa de pan común conxelada e o pan común conxelado destinados exclusivamente á elaboración do pan común; as fariñas panificables; os seguintes tipos de leite producido por calquera especie animal: natural, certificada, pasteurizada, concentrada, desnatada, esterilizada, UHT, evaporada e en po; os queixos; os ovos e as froitas, verduras, hortalizas, legumes, tubérculos e cereais, que teñan a condición de produtos naturais de acordo co Código Alimentario.

Todas estas rebaixas tributarias permanecerán en vigor ata o 31 de decembro de 2023, sempre que a taxa interanual da inflación subxacente estea por encima do 5,5 %.

Se cae por baixo desa taxa no mes de setembro, un dato que se coñecerá no mes de outubro, recuperaríase o tipo impositivo habitual de IVE nos alimentos antes referidos nos dous últimos meses previstos para a aplicación da medida, é dicir, desde o 1 de novembro.