Morre o escritor Mario Vargas Llosa aos 89 anos de idade

O escritor hispanoperuano Mario Vargas Llosa, premio Nobel de Literatura, faleceu este domingo aos 89 anos na capital do Perú, Lima, segundo informou a súa familia a través dun comunicado, que non especificou a causa do falecemento.

"A súa partida entristecerá os seus parentes, os seus amigos e os seus lectores arredor do mundo, pero esperamos que atopen consolo, coma nós, no feito de que gozou dunha vida longa, múltiple e frutífera, e deixa detrás unha obra que o sobrevivirá", sinalaron os seus fillos, Álvaro, Gonzalo e Morgana Vargas Llosa.

Os seus familiares anunciaron que non terá lugar ningunha cerimonia pública polo seu falecemento e sinalaron que confían "en ter o espazo e a privacidade para despedilo en familia e en compañía de amigos próximos". "Os seus restos, como era a súa vontade, serán incinerados", agregaron.

Vargas Llosa, que naceu en marzo de 1936 en Arequipa (O Perú) e ten a nacionalidade española desde 1993 e a dominicana desde 2022, reducira as súas aparicións públicas nos últimos meses e residía en Lima. En outubro de 2023, anunciou que se retiraba da literatura coa súa última novela 'Le dedico mi silencio', e dous meses despois, en decembro, publicou a súa última columna, marcando a súa retirada do xornalismo.

O escritor, que ten unha prolífica obra traducida a 30 idiomas, formou parte do chamado 'boom' latinoamericano, xunto co colombiano Gabriel García Márquez (1927-2014), o arxentino Julio Cortázar (1914-1984) ou o mexicano Carlos Fuentes (1928-2012). Ademais do Nobel de Literatura, obtivo numerosos premios, como o Cervantes (1994) ou o Príncipe de Asturias das Letras (1986).

Lationoamérica despide o "mestre" Mario Vargas Llosa, "o peruano de todos os tempos"

Escritores, políticos e institucións lamentaron a noite deste domingo o falecemento do escritor peruano e premio Nobel de Literatura en 2010, Mario Vargas Llosa, a quen cualificou como "xenio", "mestre" e "figura insubstituíble das letras iberoamericanas".

Vargas Llosa, político e académico, nacido en Arequipa o 28 de marzo de 1936, morreu en Lima aos 89 anos, tras unha vida que o levou a converterse nun dos innovadores da novela realista, cunha biografía política e literaria digna das súas mellores obras.

O autor de 'Conversación en la catedral' ou 'La ciudad y los perros profesou o seu amor eterno polos libros ao afirmar: "Déronme todo ese soño infinito que teñen os nenos de viaxar, de ser exploradores, de ser mariños, de voar no espazo", e a sentenciar sobre o seu proceso de escritura, que o realizaría "ata o último dos meus días".

Este domingo, cando os seus tres fillos afirmaron en redes sociais que non habería "ningunha cerimonia pública" de despedida, comezaron a aparecer as primeiras homenaxes no mundo da política e a literatura, onde cultivou recoñecidas amizades, e cando algúns dos seus seguidores achegáronse á súa casa, situada no bohemio distrito limeño de Barranco, para darlle o último adeus.

O seu colega e compatriota Alfredo Bryce Echenique foi un dos primeiros en expresarse ao asegurar que todo O Perú está de duelo coa partida de Vargas Llosa, a quen catalogou como "o peruano de todos os tempos", en declaracións á emisora local RPP. A Fundación Gabo, creada polo seu amigo e posterior rival, Gabriel García Márquez, lamentou o falecemento do autor, a quen definiu como "mestre da narrativa en español e figura clave da literatura latinoamericana". A directora editorial do selo Alfaguara, Pilar Reyes, manifestou a súa gratitude cara ao escritor: "Axudounos a ver máis lonxe" e engadiu -nas súas redes sociais- que "a súa obra e o seu pensamento seguirán iluminándonos".

A presidenta do Perú, Dina Boluarte, e o Goberno no seu conxunto lamentaron "profundamente" o deceso de Vargas Llosa, a quen cualificou de "escritor universal e insigne premio Nobel de literatura". "O seu xenio intelectual e a súa vastísima obra permanecerán como legado imperecedoiro para as futuras xeracións", dixo a Presidencia na conta da rede social X.

De forma similar expresouse o Congreso peruano, ao enviar os seus "máis sentidas condolencias aos familiares, amigos e lectores do premio Nobel". Un dos primeiros líderes políticos latinoamericanos en referirse á morte do Nobel foi o expresidente uruguaio Luis Lacalle Pou, quen asegurou que "Vargas Llosa deixou o seu sinal en moitos aspectos da vida, sendo sempre fiel a si mesmo", e no persoal, dixo gozar "da súa xenerosidade en todo momento".

Os expresidentes colombianos Álvaro Uribe (2002-2010) e Iván Duque (2018-2022), de igual forma, definiron ao novelista como "Mestre". "Déixanos obra, admiración e exemplo. Déixanos camiño para o futuro", engadiu Uribe na súa conta de X. Duque, pola súa banda, dixo que "a partida de Mario Vargas Llosa éncheme de dor. Tiven a honra de gozar da súa amizade e de compartir momentos inesquecibles escoitando a súa cultura enciclopédica, a súa humillante sinxeleza e o seu fino humor". A líder opositora venezolana María Corina Machado solidarizouse coa familia do escritor e destacou o "legado incomparable" do escritor "na defensa da liberdade en América Latina e no mundo".

Principais reaccións en España

O Instituto Cervantes, a Fundación Princesa de Asturias, a Casa de América, o Teatro Real así como novelistas, escritores consagrados e personalidades da cultura resaltaron a traxectoria de Vargas Llosa e a súa contribución á literatura contemporánea.

"Nin sequera os que lle quixeron colocar unha etiqueta política para menoscabar a súa grandeza conseguiu rebaixalo, a súa grandeza estaba por encima de todo", indicou Reverte.

A Casa Real transmitiu as súas condolencias á familia e amigos do Premio Nobel de Literatura, a quen expresou o seu agradecemento: "Grazas sempre por toda a súa inmensa obra ao noso hispano-peruano eterno".

O presidente do Goberno, Pedro Sánchez, lamentou o falecemento do escritor Mario Vargas Llosa.

"A literatura en español despide a Mario Vargas Llosa, mestre universal da palabra. O meu agradecemento como lector por unha obra inmensa, por tantos libros crave para entender o noso tempo", escribiu o xefe do Executivo.

O presidente do PP, Alberto Núñez Feijóo destacou del "unha voz nítida en defensa das ideas liberais".

"Lamento o falecemento de Mario Vargas Llosa, o escritor monumental en español do noso tempo e unha voz nítida en defensa das ideas liberais", escribiu Feijóo na rede social X.