A condonación da débeda autonómica, por María Bastida
Como sabemos, o Goberno anunciou a condonación de 83.000 millóns de euros en débeda autonómica, unha medida que, a primeira vista, podería parecer un alivio financeiro para as comunidades autónomas (CC. AA.). Con todo, o que realmente supón é un transvasamento de carga fiscal entre territorios. Non se trata dun simple axuste contable, senón dunha redistribución arbitraria na que unhas autonomías se benefician e outras saen claramente prexudicadas.
Para Galicia, esta decisión é un golpe duro, pois lonxe de beneficiarnos obríganos a pagar a débeda doutros. É unha política que premia a quen máis se endebedou e castiga a quen xestionou con responsabilidade. E o que é peor: deseñouse de costas a Galicia e ao resto de comunidades afectadas, nun proceso marcado pola opacidade e o servilismo político. Para xustificar a medida, o Goberno di que as autonomías se endebedaron menos na crise da COVID-19 porque recibiron máis apoio do Estado. A partir deste argumento, decide compensalas polo "sobreendebedamento" da crise anterior, repartindo o 75 % da diferenza (60.000 millóns de euros) de xeito homoxéneo entre todos os habitantes de España. Isto dá como resultado unha condonación media de débeda de 1.369 euros por español.
Ata aquí, o criterio podería parecer razoable. Pero entón empezan as trampas. Unha vez calculada a condonación media, o Goberno introduce axustes arbitrarios que alteran completamente a equidade da repartición. Por unha banda, fíxase un limiar mínimo do 19,3 % de condonación de débeda para todas as autonomías, casualmente coincidente co 20 % da débeda catalá que o Goberno pactou condonar con Esquerra Republicana no acordo de investidura de Pedro Sánchez. Neste contexto, as CC. AA. con menos débeda, como Galicia, quedan por encima dese limiar unicamente con recibir a condonación media.
Doutra banda, outórganse compensacións extra a algunhas autonomías por estar "infrafinanciadas", no sentido que sexa que o goberno entende o termo “infrafinanciamento”. Por iso, recibe condonacións adicionais, alegando que sufriron un peor financiamento no pasado. Galicia, que tamén estaría infrafinanciada se o sistema de financiamento fose correcto, non recibe ningún trato especial. En terceiro lugar, prémiase as comunidades que subiron impostos na última década. Segundo o Goberno, as rexións que aumentaron o IRPF no pasado fixeron un "maior esforzo fiscal" e, por tanto, merecen maior condonación de débeda. A consecuencia? As autonomías que optaron por unha política fiscal responsable, controlando o gasto e baixando impostos para atraer investimento, quedan penalizadas. Tamén neste caso Galicia sae perdendo fronte a comunidades que recadaron máis, pero tamén gastaron máis e se endebedaron sen control.
O resultado final desta repartición é que unhas comunidades reciben unha transferencia neta de recursos á conta doutras. Galicia, xunto con Asturias, Cantabria, A Rioxa, Castela e León e Madrid, é das máis prexudicadas. Noutras palabras, os galegos pagaremos parte da condonación de Cataluña. Para nós, esta condonación de débeda non é un alivio, senón unha carga adicional. Non só recibimos menos axuda, senón que ademais debemos contribuír á condonación doutros.
O resultado é un sistema no que ser fiscalmente responsable non ten recompensa. Pola contra, aquelas comunidades que xestionaron peor as súas contas reciben un rescate encuberto, mentres que Galicia, que fixo os deberes, ten que pagar parte da factura. Desde un punto de vista económico, esta medida é inaceptable para nós. Nin nos endebedamos desproporcionalmente, nin gastamos sen control, e non podemos agora pagar os excesos doutros. O Goberno tomou unha decisión que nos prexudica e obríganos a asumir os devanditos excesos. E se Galicia non se planta perante este abuso, mañá volverá ocorrer o mesmo.
