A débeda pública nos Estados Unidos e os posibles impactos catastróficos do impago, por María Loureiro

A débeda pública nos Estados Unidos (EUA) está achegándose a máximos preocupantes, roldando na actualidade o 125 % do PIB. E nas vindeiras semanas, o Congreso dos EUA ten que votar a elevación do teito da devandita débeda, que ata o de agora sempre se aprobou. Pero, nesta ocasión, a polarización política xa existente na sociedade, xunto coa presentación de candidatos ás elección presidenciais, pode facer o proceso moito máis complexo e con implicacións económicas que poderían ser catastróficas.

A maioría das miradas están centradas nestes momentos nos problemas financeiros e bancarios globais derivados da combinación de rápidas subidas dos tipos de xuros e a inestabilidade internacional. Pero hai outro elemento que podería desestabilizar aínda máis o sistema monetario internacional que é a posibilidade de que os EUA non sexan capaces de pagar a súa débeda.

É obvio que o país ten sobrada capacidade económica e financeira para facer fronte ás súas débedas. Con todo, o chamado “teito de débeda”, xunto cun nivel de polarización política sen precedentes (que permitiría á maioría republicana que controla o Congreso alongar a negociación e en última instancia impedir a alza do devandito teito) constitúen un tóxico cóctel que podería desestabilizar seriamente os mercados financeiros internacionais, xerar unha recesión global e cuestionar o papel hexemónico do dólar.

Cando se alcanza o teito da débeda, o Congreso pode acordar elevalo ou suspendelo. Durante a presidencia de Trump (2017-2021), o Congreso aumentou o teito de débeda tres veces e, en agosto de 2019, chegouse a un acordo para suspendelo durante dous anos. En decembro de 2021 o límite da débeda volveu aumentarse ata os 31,4 billóns de dólares.

E así chegamos á situación actual: o 19 de xaneiro de 2023 alcanzouse o límite dos 31,4 billóns de dólares, sen mediar acordo no Congreso para a súa elevación ou suspensión. Neste momento, por tanto, o Tesouro dos EUA non está xa habilitado para tomar prestados fondos adicionais.

Consecuencias internas e externas

Dado que a economía dos EUA aínda representa preto do 25 % do PIB global, o impacto dunha “suspensión de pagos” por parte dos EUA sería devastador. Non so supoñería un duro golpe para a economía estadounidense. Pero, ademais, a hipotética falta de pagamento podería xerar fortes externalidades negativas para o conxunto da economía global, dado o papel central do dólar no sistema monetario internacional.

Tal como se indica nun documento de traballo do Real Instituto Elcano, aproximadamente o 60 % das reservas internacionais están denominadas en dólares (case 12 puntos menos que hai 20 anos, pero aínda case o triplo que o seu principal competidor, o euro).

Gran parte mantéñense en Letras e Bonos do Tesouro dos EUA, o que fai que, en 2021, o 36 % da débeda viva estadounidense estivese en mans de investidores estranxeiros, co Xapón, A China e o Reino Unido á cabeza. Por tanto, unha hipotética falta de pagamento da débeda afectaría con total seguridade a investidores estranxeiros, que verían a súa posición financeira deteriorada. O dólar tamén caería de xeito moi dramático.

Internamente, esta falta de capacidade de endebedarse máis podería dar lugar a peches de servizos do goberno federal dos EUA, reducindo as actividades e servizos da axencia, pechando as operacións non esenciais, suspensión dos traballadores non esenciais, e só mantendo os empregados esenciais nos departamentos que cobren a seguridade da vida humana ou a protección da propiedade.

Os servizos voluntarios só poden ser aceptados cando sexan necesarios para a seguridade da vida ou a propiedade. Desde a promulgación do actual proceso orzamentario e de asignacións do goberno dos EUA en 1976, houbo un total de 22 déficits de financiamento no orzamento federal, dez dos cales deron lugar á suspensión dos empregados federais, e foi o peche de 35 días de 2018-2019 durante a administración de Donald Trump o máis longo na historia dos Estados Unidos, causado por unha disputa sobre a cantidade de fondos para unha expansión da barreira fronteiriza entre os Estados Unidos e México.

En resumo, a situación en si mesma é preocupante, pois todo parece indicar que declarar suspensión de pagos pode ser desastroso, e endebedarse máis para pagar a débeda actual tampouco é óptimo.

A ver que nos depara o futuro nos vindeiros días….