A Fiscalía pide por primeira vez que a xustiza investigue as torturas do franquismo

A Fiscalía pediu ao xulgado que investigue as torturas da policía franquista a un sindicalista na comisaría da Via Laietana de Barcelona, invocando por primeira vez a nova Lei de Memoria Democrática, que abre a porta para indagar crimes da ditadura que a Lei de Amnistía impedía perseguir.

No seu informe, presentado perante o Xulgado de Instrución número 18 de Barcelona, o Ministerio Público apoia a admisión a trámite da querela por torturas que un sindicalista presentou contra seis policías franquistas por torturalo na comisaría central de Barcelona.

A primeira investigación en que a Fiscalía está a favor

É a primeira vez en España que a Fiscalía se pronuncia a favor de investigar os crimes de lesa humanidade e torturas durante o franquismo desde que se aprobou a Lei de Memoria Democrática, que segundo mantén o Ministerio Público permite investigar ese tipo de delitos pola vía penal.

No seu informe, a Fiscalía lembra que a nova lei "impón ao Estado, desde o ámbito da xustiza, o deber de investigar as violacións do dereito internacional dos dereitos humanos e o dereito internacional humanitario, ocorridas durante a Guerra Civil e a ditadura franquista".

Por ese motivo, o Ministerio Público considera que é necesario investigar os feitos e "o seu contexto", antes de adoptar unha decisión sobre a continuación do procedemento, á vez que insiste en que a súa obrigación non é só garantir o dereito á xustiza senón á "verdade e reparación das vítimas".

En concreto, o ditame do Ministerio Público invoca o artigo 29 da Lei de memoria democrática, que establece que o Estado "garantirá o dereito á investigación das violacións dos dereitos humanos e o dereito internacional humanitario ocorridas con ocasión da guerra e a ditadura, así como o período que vai desde a morte do ditador ata a entrada en vigor da Constitución Española".

Fiscal para a investigación de violacións de dereitos humanos

A lei obriga tamén a nomear un fiscal de sala para a investigación das violacións de dereitos humanos ocorridas "con ocasión do golpe de estado, a guerra e a ditadura", cargo que desde o pasado 13 de xuño ostenta a exministra de Xustiza Dolores Delgado.

A querela que motivou o informe de Fiscalía presentouna Carlos Vallejo, un sindicalista detido en dúas ocasións a principios da década dos setenta que foi vítima de torturas na Xefatura de Via Laietana pola súa actividade política e sindical, e diríxese contra seis axentes da policía franquista.

O pasado mes de xuño, a fiscal do xulgado de instrución número 18 de Barcelona, en que recaeu a querela, presentou un informe no que, sen facer alusión algunha á Lei de memoria democrática, opoñíase á admisión a trámite da denuncia co argumento de que os delitos prescribirían e que a Lei de amnistía impide investigalos.

Con todo, a decisión foi revisada por Dolores Delgado, que de acordo con a Fiscalía de Barcelona apostou agora por pedir á xuíza instrutora que abra unha investigación polas torturas en Vía Laietana.

É a segunda investigación que se fai en España

Non sería a primeira investigación sobre violacións de dereitos humanos no franquismo: un xulgado de instrución de Madrid admitiu a trámite a querela dun home que foi torturado na Dirección Xeral de Seguridade en 1975, nunha causa na que xa se tomou declaración á vítima.

A Fiscalía aínda non se pronunciou sobre este caso, aínda que á declaración da vítima acudiu unha fiscal da área de Memoria Democrática.

A fiscal xefa de Barcelona, Neus Pujal, sostén que con esta iniciativa o ministerio público está "a abrir camiño" e que o obxectivo é "dar reparación ás vítimas, poñelas no centro, porque necesitan reparación e ten que ser a través dos tribunais".

Pujal recoñece que se trata dunha cuestión "polémica", en que "hai moitas interpretacións e moitos ditames e moita xente opina", polo que "non é fácil" investigar os crimes do franquismo e a guerra civil que ata o de agora a Lei de Amnistía impedía perseguir.

Con todo, aclara que o obxectivo da Fiscalía é "chegar ao final do procedemento" e que os autores dos delitos comparezan ante a xustiza, se están identificados, como é o caso da querela de Barcelona.