A UE reforza normativas para previr verteduras de granulado plástico como o de Galicia de hai un ano

Os ministros de Medio Ambiente da UE acordaron este martes as novas normas para previr verteduras de granulado plástico como a que afectou as costas galegas o pasado mes de xaneiro, do que España se beneficiou para forzar a inclusión do sector marítimo no alcance da normativa, algo que non estaba previsto na proposta inicial da Comisión Europea.

Este acordo servirá aos Vinte e sete como mandato para as negociacións co Parlamento Europeo, que xa adoptou a súa posición en abril, sobre a forma final da lei, unhas conversacións que arrincarán xa baixo a presidencia polaca do Consello, no primeiro semestre de 2025, coa que se prevén unhas reducións de ata un 74 % nas perdas de plástico ao medioambiente.

"É un regulamento importantísimo", dixo hoxe á súa chegada á reunión a vicepresidenta terceira do Goberno e ministra para a Transición Ecolóxica, Sara Aagesen, que considerou que esa lexislación é "fundamental, non só desde o punto de vista ambiental", senón tamén "para a contención, para a prevención, para evitar riscos".

As novas normas aplicaranse a todos os operadores económicos que manipulasen granulado de plástico en cantidades superiores a cinco toneladas na UE, incluídos os transportistas de terceiros países que transporten este material, incluíndo tamén as empresas encargadas da limpeza de contedores e cisternas de granulado de plástico e tamén os expedidores, operadores, axentes e capitáns de buques internacionais que partan dun porto dun Estado membro ou fagan escala nel.

As obrigas que establece o precepto

Unha vez aprobada a norma, tanto os transportistas da UE como os de terceiros países estarían obrigados a evitar perdas de granulado de plástico, así como a limpalas en caso de que se produzan e tamén a informar as autoridades sobre o seu establecemento e a súa participación no transporte dos materiais.

O Consello, ademais, introduciu a obriga de que os transportistas de fóra da UE designen un representante autorizado na UE, unha modificación que non convenceu á nova comisaria europea de Medio Ambiente, Jessika Roswall, que o ve inviable debido á carga administrativa que supón.

Por outra banda, deberase informar sobre o transporte, envasado de calidade e sistemas de carga segura destes materiais, que se engade ás normas relacionadas co transporte por estrada, ferrocarril e vías navegables interiores, tal como establécese na proposta da Comisión.

Como medida para facilitar o cumprimento das normas aplicables ao transporte marítimo, o Consello acordou aprazar a súa aplicación 36 meses dende a entrada en vigor do regulamento, o que dá un ano máis de marxe en comparación co resto de disposicións, que deberán aplicarse 24 meses despois da súa entrada en vigor.

Inspeccións e certificados

As novidades establecen que as autoridades nacionais deberán levar a cabo inspeccións ambientais e adoptar outras medidas de verificación como parte dun enfoque baseado no risco, que será necesario para que os operadores de maior tamaño obteñan un certificado de conformidade expedido por terceiros independentes.

Todas as empresas, coa única excepción das microempresas, estarán suxeitas a esta se manipulan máis de 1.000 toneladas ao ano de granulado de plástico, mentres que os 27 concederon un período transitorio de catro anos ás pequenas e medianas empresas (pemes), para cumprir estas normas.

Polo seu lado, aquelas empresas que manipulen menos de 1.000 toneladas ao ano, terán que expedir unha declaración responsable, aínda que o Consello quere permitir aos Estados membros garantir o cumprimento destas regras a través dos sistemas nacionais de permisos xa establecidos.

Segundo sinalou o Consello da UE, estímase que en 2019 perdéronse entre 52.140 e 184.290 toneladas deste material, utilizado para fabricar produtos de plástico, no medio ambiente

A defensa da Xunta

A conselleira de Medio Ambiente e Cambio Climático, Ánxeles Vázquez, defendeu este martes ante a Unión Europea a necesidade dunha norma comunitaria que regule o transporte marítimo de microplásticos en contedores, quen contou non só co apoio das 16 comunidades autónoma restantes, senón tamén co do Ministerio de Transición Económica.

"Entendemos que hai que seguir pola senda da descontaminación. Temos 2.500 quilómetros de costas en Galicia. Segue habendo moitos microplásticos e un dos grandes problemas é o transporte de granulados, que nun principio non estaban incluídos dentro da regulación dese transporte. Escoitamos aos diferentes países e comunidades e ao final isto vai ser factible", avanzou.

Segundo detallou, isto dará seguridade na diminución polo menos dun 6 % dese tipo de microplásticos e, sobre isto, Ánxeles Vázquez lembrou que se cumpre un ano da caída ao mar de 26 toneladas de granulados nas costas portuguesas que as correntes acabaron arrastrando ás costas galegas.

"Tivemos que facer unha despregadura tremenda por terra, mar e aire, cun orzamento moi grande sobre a mesa. Así que máis vale previr que curar", comentou.