España propón contratos a prazo para dar estabilidade ao mercado eléctrico europeo

España quere ser protagonista na reforma do mercado eléctrico europeo previsto para a primavera. A reforma será un óso duro de roer porque hai países que non queren cambios. Alemaña, Austria e Holanda pode que nin presenten propostas. 

O que pretende España é un novo modelo regulatorio do mercado grosista para evitar que as centrais de ciclo combinado marquen o prezo do resto de enerxías. A ministra para a Transición Ecolóxica, Teresa Ribera, aposta por impor prezos fixos a longo prazo para a enerxía nuclear a hidráulica, por exemplo, de forma que se eviten os denominados beneficios caídos do ceo. Uns beneficios que veñen marcados polo deseño do actual mercado no que o prezo final ven determinado pola oferta máis cara.

España quere reducir a volatilidade dos prezos e aposta por incrementar o peso das renovables cun custos asumibles para os consumidores. A ministra Ribera asegura que "necesitamos unha certeza e unha seguridade no acceso á enerxía con prezos razoables para os consumidores".

A proposta para reformar o mercado eléctrico europeo busca reducir a volatilidade fuxindo da sobreexposición a uns mercados diarios e intradiarios que, aínda que continuarían existindo, reducirían o seu peso na formación dos prezos a favor de contratos a prazo.

Na conferencia de prensa posterior ao Consello de Ministros deste martes, a ministra para a Transición Ecolóxica, Teresa Ribera, admitiu que unha reforma así "é probable que non tivese efectos inmediatos" nos prezos, pero que "aos poucos" desprazaría a tendencia de contratar unha "inmensa parte da enerxía" no mercado diario ou en prazos relativamente curtos.

O deseño basearíase, por un lado, nun mercado de curto prazo, que é moi líquido e transparente, e por outro combinaríase cun mercado a prazo de enerxía e servizos de capacidade e flexibilidade, adaptable ás necesidades particulares de cada membro.

A estrutura prevé que o regulador contrate coas centrais inframarxinais enerxía a longo prazo, mediante contratos por diferenzas a prezo fixo e orientado a custos; e introduce mercados de capacidade para centrais que ofrecen capacidade firme ou flexible.

O Goberno defende que esta proposta, que previsiblemente será enviada a Bruxelas hoxe mesmo, é necesaria, xa que o mercado actual non está preparado nin para situacións de alta volatilidade nin para a penetración masiva das enerxías renovables e recursos como o almacenamento ou a xestión da demanda.

Ata o de agora, o sistema está baseado nunha fixación de prezos marxinalista, no que a última tecnoloxía é aquela que determina o valor da electricidade en cada hora.

Iso supón, en situacións de alta volatilidade do prezo do gas, como a vivida no último ano, un efecto contaxio; non ofrece certeza aos investidores e evita unha repartición equitativa entre os consumidores.

O novo modelo pretende achegar estabilidade nos prezos aos consumidores, permitir os investimentos en novas centrais de enerxía renovable, repartir custos de forma equitativa entre usuarios e produtores, e evitar beneficios extraordinarios.

España propón esa combinación da existencia dun mercado a curto prazo con contratos a prazo de enerxía e de capacidade. Aspírase así a achegar estabilidade durante toda a vida útil das plantas de xeración a prezos alcanzables, con moita menor volatilidade.

O novo esquema articularíase a través de instrumentos que variarían en función da tecnoloxía.

Sistema para as enerxías renovables

No caso das renovables, en particular para as novas, sería mediante contratos por diferenzas ou CFD, un sistema voluntario similar ao que xa se ten implantado en España para as poxas destas tecnoloxías.

Tales contratos asínaos o regulador con cada un dos adxudicatarios das poxas e representan un compromiso por parte do promotor de fornecer certa cantidade de enerxía durante un tempo suficientemente longo.

A cambio, o sistema eléctrico, en nome dos consumidores, comprométese a adquirila, de modo que se cobre o risco de cantidade ao produtor a un prezo fixo.

Isto articúlase mediante a integración desta enerxía no mercado diario a través do CFD cun prezo de exercicio, que é o que resulta tras a adxudicación da poxa.

Se o prezo no mercado diario é máis alto que o de exercicio, a instalación renovable devolve o exceso aos consumidores reducindo o valor medio desa hora; pola contra, se é máis baixo, é o sistema o que compensaría ao produtor renovable para que teña asegurado os ingresos mínimos.

Fórmula para a nuclear e a hidráulica

Pola súa banda, para a nuclear e hidráulica xa existentes proponse CFD cun incentivo por dispoñibilidade, para que poidan captar parte do maior ingreso nos momentos nos que o mercado diario é máis caro, se están dispoñibles.

Respecto diso, España propón que se permita a cada Estado membro establecer unha retribución regulada de forma obrigatoria para estas dúas tecnoloxías, unha suxerencia que non encaixa coa normativa comunitaria en vigor, polo que habería que modernizala.

O gas e o carbón

En tanto que as tecnoloxías marxinais -o gas, os mercados nos que siga existindo carbón- continuarán indo aos mercados diarios a vender enerxía sen prexuízo de que poidan establecer contratos a prazo con comercializadoras ou consumidores finais.

A formulación, que advirte de que un mercado "só enerxía" non é o adecuado, complétase coa contratación nos mercados de capacidade, permitidos pola normativa comunitaria pero só como último recurso, de aí a súa complexa tramitación.

Este mecanismo contempla varios deseños, desde reservas estratéxicas, poxas de capacidade, opcións de confiabilidade e obrigacións descentralizadas, en función das peculiaridades de cada Estado membro.

O Goberno pedirá ampliar tope ao gas "simultaneamente" a reforma de mercado

Teresa Ribera tamén avanzou que solicitarán, "simultaneamente" á proposta de reforma do mercado eléctrico europeo, prorrogar a "excepción ibérica" -en vigor ata maio- ata que se modernice a normativa.

"Queremos solicitar simultaneamente a prórroga da solución ibérica, que nos permitiu aforrar 4.500 millóns de euros (desde a súa entrada en funcionamento o pasado xuño), isto é, uns 150 euros por familia", dixo Ribera.

Na súa opinión, é "importante" que, mentres que a Unión Europea moderniza o seu marco regulatorio do mercado interior da electricidade, estea plenamente vixente este mecanismo, aplicado en España e Portugal e que limita o prezo do gas destinado á xeración eléctrica.

Proxectos de hidróxeno verde

Amais o Consello de Ministros tamén aprobou un decreto para regular a participación en catro proxectos de hidróxeno verde que vai liderar España na UE. Eses catro proxectos son os presentados por Sener, Nordex, Iveco e H2B2.  

A vicepresidenta terceira e ministra para a Transición Ecolóxica explicou que estas subvencións permitirán cubrir o 100 % do custo destes proxectos, xa que achegarán a parte que as axudas europeas non cubran.  

A ministra defendeu que España está moi ben posicionada no desenvolvemento deste tipo de enerxía renovable, concentrando actualmente o 20 % de todo o investimento mundial destinada ao hidróxeno verde, ou o 78 % de todas as patentes neste ámbito.

A ministra detallou os catro proxectos: H2B2, establecido en Sevilla e enfocado aos electrolizadores; Nordex, que ten dúas plantas en Asturias e Navarra e tamén se orienta ao electrolizador; Sener, en País Vasco e que promove a instalación dunha fábrica de electrolizadores; e Iveco, con plantas en Madrid, Valladolid e Barcelona, que expón a produción de vehículos comerciais de transporte pesado propulsados por hidróxeno.