Europa di que a Administración pública española deberá facer fixos os interinos de longa duración

O Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE) ditou unha sentenza en que considera que o Dereito español non disuade adecuadamente as Administracións públicas do abuso da contratación temporal, o que pode levar a empregar a traballadores de forma precaria "durante anos".  

Neste sentido, apunta que, "á falta de medidas adecuadas" na lexislación española para previr e sancionar conforme as normas europeas os abusos derivados da utilización sucesiva de contratos temporais, incluídos os contratos indefinidos non fixos prorrogados sucesivamente, "a conversión deses contratos temporais en contratos fixos pode constituír" a solución.

En todo caso, considera que corresponde á xustiza española modificar a xurisprudencia nacional consolidada se esta se basea nunha interpretación incompatible cos obxectivos da lexislación europea, particularmente co Acordo Marco sobre o traballo de duración determinada.  

O TXUE responde con este ditame a unha petición do Tribunal Superior de Xustiza de Madrid (TSXM) para que interprete o Acordo Marco sobre o traballo de duración determinada, que figura no anexo da Directiva 1999/70, por mor do caso de tres traballadores da Consellería de Presidencia, Xustiza e Interior da Comunidade de Madrid, a Universidade Nacional de Educación a Distancia (UNED) e a Axencia Madrileña de Atención Social da Comunidade de Madrid.  

Os devanditos traballadores estiveron durante moitos anos (desde 1994 nos dous primeiros casos e desde 1998 no terceiro) con contratos temporais sucesivos, polo que o TSXM pide ao TXUE que interprete o acordo marco en relación á eficacia das medidas destinadas a evitar o abuso dos contratos ou relacións laborais de duración determinada no sector público.  

Na súa sentenza, o TXUE responde ao TSXM que un traballador indefinido non fixo, figura de creación xurisprudencial, debe considerarse un traballador con contrato de duración determinada a efectos do acordo marco, polo que está comprendido no ámbito de aplicación deste.

 Así mesmo, sinala que a expresión "utilización sucesiva de contratos ou relacións laborais de duración determinada" contida no acordo marco comprende unha situación en que, de non convocar a Administración en cuestión no prazo establecido un proceso selectivo para a cobertura definitiva da praza ocupada por un traballador indefinido non fixo, o contrato de duración determinada é prorrogado automaticamente.  

Neste sentido, o TXUE entende que concluír que "non existen sucesivas relacións laborais de duración determinada a efectos do acordo marco pola mera razón de que un traballador estea vinculado á Administración mediante un único contrato indefinido non fixo" e de que se mantén na súa praza polo "incumprimento" de convocar en prazo un proceso selectivo, podería "comprometer o obxecto, a finalidade e a efectividade do devandito acordo marco".  

"Esa interpretación restritiva do concepto de 'sucesivas relacións laborais de duración determinada' permitiría empregar a traballadores de forma precaria durante anos e podería levar non só a excluír, na práctica, un gran número de relacións laborais de duración determinada da protección dos traballadores perseguida pola normativa europea, baleirando de gran parte do seu contido o obxectivo perseguido por esta, senón tamén a permitir a utilización abusiva das devanditas relacións por parte dos empregadores para satisfacer necesidades permanentes e estables en materia de persoal", alega o TXUE.  

Nos casos examinados, dado que a Administración en cuestión non convocou no prazo establecido un proceso selectivo para a cobertura definitiva da praza ocupada por un traballador indefinido non fixo, as prórrogas automáticas do devandito contrato de duración determinada poden asimilarse a renovacións e, por conseguinte, á celebración de distintos contratos de duración determinada.  

Diso dedúcese, segundo o TXUE, que estes tres casos "non se caracterizan pola celebración dun único contrato, senón pola celebración de contratos que efectivamente poden cualificarse de sucesivos a efectos do acordo marco", pero este extremo, engade a xustiza europea, ha de ser comprobado polo TSXM.  

O TXUE explica que non lle corresponde pronunciarse sobre a interpretación do Dereito interno, polo que haberá de ser o TSXM o que deba apreciar en que medida os requisitos de aplicación e a execución efectiva das disposicións pertinentes da normativa española fan que estas constitúan unha medida apropiada para evitar a utilización abusiva de sucesivos contratos ou relacións laborais de duración determinada.

Orientacións do TXUE para o Tribunal Superior de Xustiza de Madrid   

Con todo, "co fin de orientalo na súa apreciación", o TXUE sinala que as razóns obxectivas expostas polo Goberno e as Administracións Públicas españolas (garantía do acceso ao emprego público en condicións de igualdade, mérito, capacidade e publicidade para remediar contratación irregular no sector público ata o momento en que se produza a cobertura da praza) "son razóns obxectivas que xustifican a aplicación do contrato indefinido non fixo, mentres que o acordo marco europeo refírese ás razóns obxectivas que xustifiquen a renovación dos contratos de duración determinada".  

O TXUE entende ademais que convocar en prazo procesos selectivos para a cobertura definitiva das prazas ocupadas provisionalmente por traballadores temporais "é unha medida adecuada para evitar que se perpetúe a situación de precariedade dos devanditos traballadores".   Con todo, o TXUE sinala que, segundo o TSXM, a pesar de que a normativa aplicable establece prazos concretos para que a Administración de que se trate convoque eses procesos selectivos, "en realidade os devanditos prazos non se respectan e eses procesos son pouco frecuentes".

 "Nestas circunstancias, unha normativa nacional que prevé a convocatoria de procesos selectivos que teñen por obxecto cubrir de maneira definitiva as prazas ocupadas provisionalmente por traballadores temporais, así como os prazos concretos a tal fin, pero que non garante que eses procesos se se convoquen efectivamente, non parece que poida evitar a utilización abusiva de sucesivas relacións laborais de duración determinada", apunta o TXUE.  

En consecuencia, ao Alto Tribunal europeo considera que a normativa española parece non constituír "unha medida suficientemente efectiva e disuasoria para garantir a plena eficacia das normas adoptadas conforme ao acordo marco europeo.

A indemnización tampouco sanciona o abuso de temporais

O TXUE apunta que xa declarou que o aboamento dunha indemnización taxada por extinción de contrato de 20 días por ano non permite alcanzar o obxectivo perseguido polo acordo marco de previr os abusos derivados da utilización sucesiva de contratos de duración determinada, "xa que ese aboamento parece ser independente de calquera consideración relativa ao carácter lexítimo ou abusivo da utilización dos devanditos contratos".  

"Polo tanto, esa medida non resulta adecuada para sancionar debidamente esta utilización abusiva e eliminar as consecuencias do incumprimento do Dereito da Unión e, por conseguinte, non parece constituír, por si soa, unha medida suficientemente efectiva e disuasoria para garantir a plena eficacia das normas adoptadas conforme ao acordo marco", indicou.  

Así mesmo, o TXUE entende que a convocatoria dos procedementos de consolidación prevista no Dereito español "non resulta adecuada para sancionar debidamente a utilización abusiva" de relacións laborais temporais.