Os activistas premiados co Nobel da Paz defenden a sociedade civil e atacan a Rusia

Os activistas ucraínos, belarusos e rusos premiados co Nobel da Paz defenderon durante a entrega do galardón, celebrada este sábado en Oslo, o traballo da sociedade civil a prol dos dereitos humanos, á vez que atacaron a Rusia e reclamaron xustiza contra os crimes de guerra.

O belaruso Ales Bialiatski, representado pola súa esposa, Natallia Pinchuk; a directora do Centro para as Liberdades Civís ucraíno, Oleksandra Matviychuk; e Jan Rachinski, representante da organización rusa Memorial, denunciaron a situación nos seus países e non dubidaron en sinalar a Moscova polo conflito bélico aberto ao leste de Europa.

"Eles e todos nós sabemos o importante e arriscado que resulta cumprir a misión dos defensores dos dereitos humanos, especialmente no tempo tráxico da agresión de Rusia contra Ucraína", afirmou Pinchuk.

Bialiatski e as outras dúas organizacións foron distinguidos por "promover o dereito de criticar o poder e protexer os dereitos fundamentais dos cidadáns", á vez que polo seu esforzo por documentar crimes de guerra, abusos de dereitos humanos e poder, lembrou a presidenta do Comité Nobel, Berit Reiss-Andersen.

Reiss-Andersen destacou que os galardoados representan o papel "vital" que desempeña a sociedade civil "para a paz e a democracia" e tivo un recordatorio especial para Bialiatski: "Non estás só, estamos contigo". A súa esposa resaltou que o Nobel dálles "esperanza" aos belarusos de que poden contar coa solidariedade do "mundo democrático" na súa loita polos seus dereitos, "sen importar canto dure".

No seu discurso, Pinchuk citou algunhas declaracións anteriores de Bialiatski e outras feitas directamente a ela na única visita que lle puido facer no case ano e medio que leva encarcerado. "Toda Belarús está nunha prisión", dixo Bialiatski a través da súa esposa, e reclamou á vez "xustiza" fronte a quen cometeu "crimes masivos" e eleccións libres, mentres dirixía tamén as súas críticas a Moscova polo apoio ao réxime de Minsk.

Rusia quere unha Ucraína similar á actual Belarús, "onde a voz da xente oprimida é ignorada e non é tida en consideración", aínda que alí a poboación xa espertou", afirmou.

Loitar pola paz "non significa ceder á presión do agresor"

Matviychuk opúxose á negociación con Rusia e defendeu que loitar pola paz "non significa ceder á presión do agresor, significa protexer a xente da súa crueldade".

A directora do Centro para as Liberdades Civís ucraíno asegurou que no seu país hai unha loita entre "autoritarismo e democracia", non entre dous Estados, e reclamou un cambio no sistema de seguridade internacional, así como de xustiza para poder xulgar crimes de guerra cometidos por grandes potencias.

"Temos que establecer un tribunal internacional e levar" o presidente ruso, Vladímir Putin; o de Belarús, Aleksandr Lukashenko, "e a outros criminais de guerra á xustiza", afirmou.

O representante de Memorial, Jan Rachinski, aludiu na súa intervención ao traballo que esta organización realizou, tanto documentando a represión na época da Unión Soviética coma na Rusia actual e os seus países circundantes. "Hoxe en día o número de presos políticos en Rusia é superior ao total en toda a URSS ao comezo do período da Perestroika na década de 1980", sostivo.

Rachinski acusou así mesmo o réxime de Putin de xustificar unha guerra "insá e criminal" cos seus ataques ao nacionalismo ucraíno, usando a figura do polémico colaboracionista coa Alemaña nazi Stepan Bandeira, e "manipulando" os conceptos de fascismo e antifascismo.

A cerimonia de hoxe foi a primeira que se puido desenvolver con normalidade desde a de 2019, debido á pandemia de coronavirus, que obrigou a fórmulas alternativas.

Ao redor dun milleiro de invitados encheron o Concello de Oslo, coa familia real norueguesa ao completo, nunha cerimonia que contou coma sempre con acompañamento musical,  nun programa que incluíu este ano a canción "Estrellita", do músico mexicano Manuel Ponce.

Os galardoados, que compartirán os 10 millóns de coroas suecas (917.000 euros ou 962.000 dólares) con que están dotados todos os Nobel, suceden no palmarés do Premio da Paz a dous xornalistas, a filipina Maria Ressa e o ruso Dmitri Muratov, distinguidos en 2021 polo seu defensa da liberdade de expresión.

O da Paz é o único dos seis premios Nobel que se entrega fóra de Suecia, en Oslo, por desexo expreso do seu creador, Alfred Nobel, xa que na súa época Noruega era parte do reino sueco.