O financiamento singular de Cataluña e a solidariedade interterritorial, por Maite Cancelo

Aínda que non coñecemos a letra pequena do pacto asinado en Cataluña para investir como President da Generalitat a Salvador Illa e ao que o goberno de España non lle quere poñer nome máis aló do eufemismo “financiamento singular”, si que coñecemos as reivindicacións dos independentistas cataláns, que esixen ter soberanía fiscal plena, o que implica a capacidade de recadar e xestionar o 100 % dos impostos xerados en Cataluña, achegando unha cota de solidariedade ao Estado que aínda non está definida. A isto hai que engadir que desde a propia Esquerra compararon o acordo coa implementación dun “concerto económico” como o que a Constitución Española asigna ao País Vasco e a Navarra.

O discurso independentista, no que se basea o acordo, do infrafinanciamento catalá, ademais, é totalmente falso, xa que Cataluña, segundo a Fundación de Estudos de Economía Aplicada (FEDEA), en termos de habitante axustado estaría por encima da media española en recibir recursos da caixa común, uns tres mil euros por persoa fronte aos algo máis de 2.700 de Andalucía. De feito, ademais desta última, por baixo da media en financiamento estarían Murcia, Valencia e Castela-A Mancha.

Consecuencias

Xa é bastante anómalo que dúas comunidades autónomas -País Vasco e Navarra- teñan un tratamento diferencial ao non estar incluídas dentro do réxime común de financiamento e, aínda que achegan recursos ao Estado para o fondo de solidariedade, é unha achega cun cálculo opaco e, ademais, falamos de dous territorios pequenos, nada que ver co peso de Cataluña nos ingresos tributarios do sistema.

Ademais, o encaixe legal é complicado xa que non sería constitucional e implica a modificación da Lei Orgánica de Financiamento das Comunidades Autónomas (LOFCA).

Doutra banda, Cataluña sairía do réxime común e poñería en marcha unha Axencia Tributaria propia

Aumento de impostos: Pedro Sánchez anunciou no inicio do curso político que todas as comunidades autónomas aumentarán os seus recursos, polo que o pacto catalán beneficiarao, o que parece o milagre dos pans e os peixes. Lembremos que FEDEA estimou hai uns meses unha redución dun trinta mil millóns de ingresos no sistema (que sería a parte dos ingresos tributarios en Cataluña que recada o Estado).

Hai que ter en conta que esta redución da achega polos impostos recadados polo Estado en Cataluña só se pode resolver de dúas maneiras: reducindo os recursos transferidos desde o Estado ás restantes comunidades autónomas ou aumentando a recadación a través dos impostos.

Pero desde o Goberno indican que ese milagre financeiro é posible subindo os impostos aos ricos. Neste tema tamén se pronunciou Ángel de la Fuente (FEDEA), que indicou que sería necesario subir case un 30 % o tramo estatal do IRPF ás comunidades autónomas, que se manterían dentro do réxime común de financiamento. A fórmula de Sánchez é totalmente insostible, xa que en España non hai tantos ricos, e aínda incrementando a presión fiscal cara a este tramo de rendas, esta non sería suficiente para compensar o buraco que se produciría no sistema de financiamento autonómico.

Para terminar, aínda que o President Illa manifestase onte o seu compromiso para garantir que o pacto de financiamento singular se cumpra e que Cataluña é solidaria, as consecuencias reais da súa implementación apuntan a que, unha vez máis, o discurso político vai por unha banda e as súas consecuencias económicas van por outra moi distinta, rompéndose claramente a solidariedade interterritorial, peza clave do modelo de financiamento autonómico.