Ribera: "De pouco serve ter toda a información se quen debe responder non sabe como facelo"

A vicepresidenta terceira do Goberno e ministra de Transición Ecolóxica e Cambio Climático, Teresa Ribera, responsabilizou este mércores a Generalitat valenciana da xestión da DINA, negou que houbese apagamento informativo da Aemet e da Confederación Hidrográfica do Xúcar e subliñou que estes organismos actuaron sempre baixo o mando único do Goberno autonómico.

Ribera asegurou que a Axencia Estatal de Meteoroloxía e a Confederación Hidrográfica do Xúcar xeraron "as alertas e informacións adecuadas" operando "antes, durante o día 29 e despois" baixo o mando único da Generalitat Valenciana.

Durante a súa comparecencia este mércores no Congreso dos Deputados para dar conta da xestión do seu ministerio durante a DINA, a ministra facilitou unha cronoloxía detallada dos feitos, lembrando que a actuación sobre o terreo era competencia da administración autonómica.

Ribera quixo comezar trasladando a súa dor e tamén o seu compromiso para acompañar os afectados e ás familias das vítimas.

"Nunca houbo apagamento informativo"

Insistiu en que "nunca houbo apagamento informativo" porque de feito avisos como os emitidos pola Aemet son "o máis importante para minimizar danos" e "o nivel de afección depende de como se actúe ante un aviso vermello", alertando con tempo á poboación.

Con todo, a DINA do 29 de outubro tivo un carácter "excepcional", debido a que "só 1 de cada 400 avisos por choiva emitidos nos últimos cinco anos foi vermello", e neste caso "desmárcase do que os mapas consideraban ata o de agora como de posibilidade alta ou media -con retornos de 100 anos- ou baixa -con retornos de 500-".

Todo iso, nun panorama con precipitacións "extraordinarias" cunha intensidade da choiva de 184,6 litros por metro cadrado só na localidade de Turís, récord histórico nas estacións da rede da Aemet, onde "se acumulou en tres horas máis auga da que se acumula nun ano" habitualmente.

Consciente de que os efectos do cambio climático son xa unha "terrible ameaza" e mesmo unha realidade, Ribera subliñou o seu compromiso de reforzar a capacidade de emitir alertas temperás, porque iso marca a capacidade real de resposta, sobre todo en casos de choivas repentinas, para tentar minimizar os danos. 

A vicepresidenta tamén apuntou que "de pouco serve ter toda a información necesaria se quen debe responder non sabe como facelo".

Ribera asegurou que España non é "un Estado errado" e esixiu "non perder nin un minuto minando a credibilidade da ciencia e das institucións".

Medidas de emerxencia

Para facer fronte ao desastre, asegurou que o Goberno puxo en marcha solucións de emerxencia "desde o primeiro momento" destinadas a reparación de infraestruturas hidráulicas, limpeza, drenaxes e outras.

Entre esas medidas destacou axudas para a restauración ambiental e forestal da Albufera "tan pronto como sexa posible", así como un investimento de 500 millóns de euros en obras de abastecemento, saneamento e depuración de augas, con obxecto de recuperar as 123 estacións depuradoras de augas residuais que "están a funcionar en precario" neste momento.

O PP culpa a Ribera da catástrofe ao non enviar en tempo e forma informes da enchente

O PP culpou a ministra de Transición Ecolóxica, Teresa Ribera, das consecuencias da DINA na Comunidade Valenciana porque, entre outras cousas, a Confederación Hidrográfica do Xúcar non enviou "en tempo e forma" os informes da rápida crecida do barranco do Poyo.

A deputada popular Ester Muñoz acusou a ministra de que "non estaba preparada nin preparou o noso país" para afrontar esta situación porque estaba a traballar "para si mesma" e botoulle en cara que non fose nin unha soa vez a visitar a zona. "Chámase empatía, señora ministra", destacou.

Segundo a deputada, Ribera non foi porque "non podería mirar á cara a eses veciños que o perderon todo" nin aos alcaldes que a informaban e lle pedían que limpase os barrancos para que non se asolagasen.

"Fallou na prevención como vimos e fallou na xestión da emerxencia", recalcou a representante do PP recriminándolle que o seu papel nesta traxedia reduciuse "a tres chamadas ás sete da tarde (29 outubro), a unha mensaxe ás 20:00 horas e a unha entrevista de 15 minutos na sede".

Sobre a cuestión da prevención, dixo que desde que leva á fronte do ministerio non acometeu as obras de drenaxe no barranco do Poyo que evitasen os graves efectos do temporal, unhas obras que "só custaban 35 millóns de euros" pero iso si -recriminou- se gastou 42 millóns "para campañas de publicidade e autobombo" do ministerio.

Ademais, en opinión de Muñoz, de implantarse na Confederación do Xúcar o sistema de axuda á decisión, que anticipa risco de catástrofes como o que teñen a Confederación do Ebro, do Miño ou do Teixo, teríanse proporcionado "datos reais dos caudais e axudasen a tomar decisións esa tarde".

Muñoz insistiu en que a ministra "non se decatou de nada" aquela tarde do 29 de outubro "porque estaba a preparar os exames en Bruxelas".

Por iso, "a súa evidente falta de integridade na traxedia invalídaa para ter un cargo público en Europa". 

A maioría parlamentaria culpa a Mazón, pero cre que o Goberno debería facer máis

A maioría dos grupos parlamentarios coincidiron en sinalar o presidente valenciano, Carlos Mazón, como máximo responsable da traxedia provocada pola dina do 29 de outubro, aínda que apuntaron tamén cara ao Goberno de Pedro Sánchez ao entender que debería facer máis.

Para José María Figaredo, de Vox, Ribera está "absolutamente incapacitada" tanto para ser comisaria europea como ministra, pola súa "nefasta" xestión da catástrofe, xa que coñecía o risco e non fixo nada desde que foi nomeada ministra en 2018.

En representación de Sumar, Àgueda Micó apuntou directamente a Mazón, pero tamén advertiu de que tras esta traxedia a ministra "ten un dilema": decidir se cambia o rumbo do seu ministerio para que haxa unha planificación urbanística adecuada ao cambio climático.

Cunha "benvida do exilio europeo" a Ribera e unha denuncia por "neglixencia" a Mazón, Teresa Jordá, de ERC, incidiu en que a magnitude da catástrofe merecía unha resposta máis rápida e dilixente das administracións.

Pilar Calvo, de Junts, centrou igualmente a responsabilidade o presidente valenciano, pero opinou que Ribera "tampouco sae moi ben parada".

De "irresponsable", "incompetente" e "cruel" cualificou o PP a deputada de Podemos Martina Velarde, á vez que denunciou a "inacción" e as "contradicións" do Goberno.

Desde EH Bildu, Oskar Matute enviou a Mazón unha mensaxe: "É mellor que diga que foi abducido por un buraco negro e transportado a outra dimensión" e lamentou que se utilice o "luxoso" hemiciclo do Congreso para dirimir responsabilidades cando a xente aínda está "a quitar barro".

A deputada do PNV Idoia Sagastizabal dixo que a asunción de responsabilidades chegará, pero "todo ao seu debido momento", debido a que "agora toca seguir axudando a xente".

Tensión na sesión de control previa 

En dúas ocasións, Ribera responsabilizou o Partido Popular de frear as actuacións e obras de emerxencia que estaban previstas no barranco do Poyo, en Valencia, unha das zonas onde se desencadearon as inundacións do pasado 29 de outubro.

A ministra lembrou que 2012 foi o ano en que se estivo máis preto de acometer as obras necesarias para evitar ou polo menos minimizar unha traxedia como a que sucedeu, pero o visto e prace para levalas a cabo "caducou en 2017 sen que se tomou ningunha decisión para contratalas e executalas". "En xuño de 2024 recibimos un 'espere un pouco máis' por parte da comunidade autonómica", apostilou.

Tamén lanzou a acusación contra o Executivo de Mariano Rajoy na sesión de control ao Goberno no Congreso, onde respondeu a dúas preguntas do PP sobre o balance que fai da súa xestión á fronte do seu Departamento e sobre as actuacións que fixo o seu Ministerio para previr a catástrofe provocada polas riadas que causaron a morte de máis de duascentas persoas.

Teresa Ribera aseverou, na primeira das preguntas -que lle formulou o portavoz do PP na cámara, Miguel Tellado- que "cada un ten que asumir as súas responsabilidades", e defendeu o rigor e a seriedade con que traballaron o seu departamento e os técnicos da Axencia Estatal de Meteoroloxía e da Confederación Hidrográfica do Xúcar.

Na tirapuxa creouse un momento de tensión no hemiciclo durante o que interveu a presidenta do Congreso, Francina Armengol, quen pediu "silencio" e que non se "increpase" a Ribera.

O portavoz do PP, Miguel Tellado, acusou a Ribera de "cobrar" do Goberno de España, pero non de "exercer" no Executivo, dixo que é unha ministra "fuxida, á fuga; unha fraude electoral e unha fraude política sen precedentes na historia do noso país".

Teresa Ribera lembrou que foi ela quen aprobou no ano 2011 -como secretaria de Estado de Medio Ambiente- a primeira e única Declaración de Impacto Ambiental das obras de emerxencia no barranco do Poyo, e que o Goberno do PP deixou caer aquel proxecto en 2017 cando era presidente do Goberno Mariano Rajoy.

"Non vou facer fotos, senón traballar", incidiu a vicepresidenta, que cifrou en máis de 130 as explicacións que deu xa o seu Departamento sobre o ocorrido, e asegurou que no ano 2018 o seu Ministerio recuperou as obras de emerxencia nesa zona.

Observou que se trata dunhas obras de defensa fronte a inundacións nunha zona que está moi densamente poboada e ocupada, e explicou que aquel proxecto de intervención que ela impulsou como secretaria de Estado quedou interrompido e paralizado "pola inacción" do Goberno, e que ao tratar de recuperalo no ano 2018 volveron atoparse con problemas e falta de consenso no territorio.

"Hoxe está aquí obrigada", manifestou o portavoz do PP, e sinalou que o seu grupo tivo que poñer en perigo "o único que lle importa, o seu futuro en Europa", para que a vicepresidenta acuda ao parlamento para dar explicacións pola súa xestión na DINA.

Tellado lembrou que 21 días despois da traxedia a máxima responsable da política hidrolóxica en España "aínda non pisou Valencia", e referiuse ademais á fraude dos hidrocarburos e ás declaracións previstas pra este xoves nun xulgado de Madrid -do empresario Víctor de Aldama- para asegurar que Teresa Ribera foi quen concedeu aquelas autorizacións.

"Temo que vostede vai pasar bastante tempo declarando nos xulgados, entre as riadas e a fraude dos hidrocarburos", augurou Miguel Tellado, quen cuestionou que Ribera estea capacitada para asumir as responsabilidades como vicepresidenta da Comisión Europea e se "arrastrará" esta Comisión en caso de ser imputada polo ocorrido.

O portavoz popular tachou a vicepresidenta terceira de "incompetente, intransixente e tremendamente egoísta", responsabilizouna de paralizar as obras de encanamento e drenaxe do barranco do Poyo no ano 2021, unha obra que o seu xuízo evitaría agora a perda de moitas vidas humanas, de non permitir por razóns ideolóxicas limpar os leitos dos ríos e de estar "entre París e Bruxelas" manobrando para ser comisaria europea.

Na segunda das preguntas, César Sánchez, tamén do PP, botou en cara a Ribera a falta de rigor e transparencia e preguntoulle á ministra se non tivo "a necesidade humana de visitar Valencia, de mirar aos ollos aos que o perderon todo (...)".

"Vostede non está en condicións de estar nin un minuto máis sentada nese banco azul" do Congreso dos Deputados, dixo o deputado popular.