As claves do plan antitabaco, que haberá que materializar en leis, son estas

A nova folla de ruta contra o tabaquismo contempla medidas como unha ampliación dos espazos nos que non se poderá fumar, o incremento da fiscalidade, o empaquetado xenérico ou a equiparación dos vapeadores, pero nada diso será unha realidade ata que non se materialice en leis.

O plan que sacou adiante Sanidade co consenso das comunidades cambia pouco a situación actual, xa que haberá que esperar ao paquete lexislativo para unha verdadeira transformación.

O que fai é sentar as bases sobre as que se sustentarán as distintas iniciativas que se acometerán mediante decretos ou reformas da normativa actual ou novas leis.

O máis inmediato serán as medidas que non impliquen lexislación e as relacionadas con campañas de concienciación ou capacitación de profesionais.

Vaise poder seguir fumando onde está permitido?

O documento de 2021 nunca mencionou as terrazas de hostalería, aínda que se deducían do termo "espazos exteriores". O que si concretaba eran os vehículos particulares en presenza de menores, que a redacción final do texto recolle.

O que si se fixo é cambiar o concepto de espazo "privado" para substituílo por "espazos de uso público ou colectivo" porque neste ámbito non se pode ir máis aló de "recomendacións". Concretase ou non os espazos, este plan non pode impoñer prohibicións, por iso déixase á lei que se negociará en sede parlamentaria.

É dicir, vai poder seguir fumando onde está permitido, ata que se prohiba por lei. O equipo de Mónica García sempre avogou por vetalo en terrazas, marquesiñas ou praias, pero iso terá que quedar plasmado nunha actualización da lei antitabaco de 2006, actualizada en 2010, que terá que negociarse no Parlamento.

As comunidades poden ampliar os espazos

As comunidades poderían optar, se así o quixesen, por promover máis espazos sen fume. De feito, algunhas xa o están facendo, como Galicia, que estendeu as 'Praias sen fume' a parques ou portos.

Galicia é unha das autonomías que máis firmemente defendeu a autorregulación deses espazos, pero en Sanidade rexéitano porque demostrou que a voluntariedade en saúde pública "non funciona".

O cal non impide que, mentres chega a lei, se unha comunidade quere autorregular espazos, fágao, porque "sempre tiveron a potestade" de poder facelo, como obrigación ou como recomendación, lembrou García.

Pero corresponde ao Ministerio "dar seguridade xurídica" para que esas medidas "teñan un aval xurídico" e garántase o principio de equidade, polo que cales serán no futuro as novas zonas en que non se poderá fumar en toda España "teno que decidir o poder lexislativo".

Os vapeadores

A estratexia pretende equiparar os dispositivos electrónicos ao tabaco convencional impoñendo restricións á venda, subministración e requisitos de etiquetaxe, fabricación e comercialización, de forma que só poidan comercializarse en puntos determinados, como ocorre cos cigarros.

A idea é equiparar a súa promoción e publicidade á das formas de consumo máis tradicionais tanto nos dispositivos que utilicen líquidos, cartuchos ou recambios con nicotina como os que non a conteñan, pois estes últimos "son os máis utilizados pola poboación nova e son porta de entrada ao consumo de tabaco e a adicción posterior". Tamén introduciu a prohibición dos vapeadores desbotables dun só uso. Pero para iso tamén haberá que cambiar as leis.

Empaquetado xenérico

A restrición do uso de logotipos, cores, imaxes da marca ou información promocional que non sexan o nome comercial ou o nome do produto nunha cor e tipo de letra normalizados é unha das medidas que tamén causou controversia entre as comunidades.

Pero isto tamén require unha reforma lexislativa, en concreto do real decreto de 2017 que regula determinados aspectos relativos á fabricación, presentación e comercialización dos produtos do tabaco e os produtos relacionados.

De feito, é a primeira medida coa que Sanidade vai estrear a súa estratexia antitabaco, sacando "xa" a consulta pública a iniciativa.

Aumento do prezo mediante a fiscalidade

Para reducir o consumo, a estratexia aposta tamén polo aumento do prezo do tabaco a través dunha subida na súa fiscalidade. Tampouco isto vai cambiar de momento.

Sanidade está a negociar con Facenda, único ministerio que ten a competencia de facelo, para impulsar iniciativas que incrementen a fiscalidade e que eses fondos poidan ir destinados a algunhas medidas do plan en materia de prevención.