Cuña salarial e impostos a ultra ricos, por María Loureiro

Onte saía o informe da Organización para a Cooperación e Desenvolvemento Económico (OCDE) sobre a cuña salarial. A cuña salarial é un concepto que mide a diferenza entre o custo laboral medio dun traballador e o salario neto que percibe, incluídos impostos, gastos de seguridade social e patronal. En España aumentou a un 40,2 % en 2023. Isto significa que o custo laboral para a empresa é maior que o salario neto que o traballador recibe na súa conta corrente. Para entendelo mellor, aquí tes un exemplo: supoñamos que un traballador ten un salario medio anual bruto de 30.237 euros. Despois de restar a retención a conta do IRPF (4.720 euros) e a cotización social a cargo do empregado (1.950 euros), a súa retribución neta sería de 23.568 euros. Con todo, o custo laboral total para a empresa, considerando as cotizacións sociais a cargo do empregador, sería de 39.429 euros.

Debemos indicar que isto inclúe tanto as cotizacións a cargo do traballador como as que corresponden ao empregador. En comparación con outros países, España atópase no décimo cuarto lugar en termos de brecha entre o custo laboral e o salario neto. A cuña salarial é máis alta en países como Bélxica, Alemaña, Francia, Italia e Portugal. Doutra banda, hai países como Colombia, Chile e México onde a cuña fiscal é significativamente menor.

O que é moi relevante á hora de determinar o nivel de impostos sobre o salario, non é só a base salarial de partida, senón tamén a situación familiar e as posibles rebaixas fiscais relacionadas coa existencia de fillos a cargo. En concreto, En España, a cuña salarial diminúe ao 35,5 % para unha familia con parella e dous fillos, comparada co 40,2 % que pagan os que non teñen familia a cargo. A este respecto, España é o oitavo país da OCDE que máis cuña salarial ten para as familias con fillos, o cal non deixa de ser paradoxal nun país con tan baixa natalidade.

O que é obvio é que unha cuña salarial alta pode ter implicacións tanto para os empregadores como para os traballadores. Aínda que proporciona ingresos ao Estado, tamén pode afectar a competitividade empresarial e a capacidade dos traballadores para manter un nivel de vida adecuado. A avaliación de se é “bo” ou “malo” dependerá de diversos factores e perspectivas, pois todo depende de canto reverte a presión fiscal en mellores servizos públicos postos ao dispor da cidadanía, ou como esas achegas á seguridade social se transfiren a pensións futuras. Pero o que está claro é que a presión fiscal en xeral non é especialmente desexada nin por traballadores nin por empresarios.

Outro tema do que se está falando esta semana é do acordo internacional que está a ser discutido por Alemaña, Brasil, Suráfrica e España, que defenden a aplicación coordinada dun imposto mínimo global sobre os multimillonarios como impulsor da xustiza social. Estes países consideran que os bens públicos globais como a xustifica social, a loita contra o cambio climático e outros, se corrixen con instrumentos globais, como pode ser un imposto ás grandes fortunas internacionais que iría máis aló do imposto ás grandes fortunas en países concretos.

É ben sabido que moitos países, entre os que destaca España, estableceron un novo imposto coñecido como Imposto Temporal de Solidariedade das Grandes Fortunas (ITSGF), que entrou en vigor o 31 de decembro de 2022. O imposto págano os que teñen un patrimonio neto superior a 3 millóns de euros, gravando en intervalos que van do 1,7 % para os patrimonios de ata os 5 millóns de euros, e 3,5 % para os superiores a 10 millóns. Aínda que inicialmente se estableceu como unha medida temporal de dous anos, podería estenderse máis aló dese período. Con todo, houbo controversia ao redor da súa pertinencia e competencias autonómicas, xa que algunhas comunidades autónomas, como Madrid e Andalucía, optaron por bonificar o imposto de patrimonio ao 100 %, o que afecta aos grandes patrimonios nesas rexións.

En resumo, o imposto internacional ás grandes fortunas busca gravar a riqueza acumulada das grandes fortunas internacionalmente e de forma coordinada, pero sexa ou non boa ou mala idea, o que está claro é que conseguir un imposto harmonizado internacionalmente levará o seu tempo.