O rearmamento de Europa, por Santiago Calvo

A política de rearmamento de Europa vén marcada pola crecente percepción de ameazas e polos cambios xeopolíticos que se están a producir a nivel global. Despois de moitos anos nos que a seguridade descansaba, en boa parte, sobre a protección de potencias coma os Estados Unidos, a Unión Europea decidiu dar un paso adiante para reforzar a súa capacidade defensiva. Este movemento busca, por unha banda, garantir a estabilidade fronte a riscos potenciais e, pola outra, confirmar a súa posición como un actor estratéxico con voz propia no eido internacional.

Un dos piares desta estratexia é o incremento do gasto en Defensa, que se propón elevar en preto de 1,5 puntos do Produto Interior Bruto (PIB) dos Estados membros ao longo dos próximos anos. Cómpre salientar que isto non consiste unicamente en mercar novo armamento, senón tamén en mellorar a coordinación e interoperabilidade dos exércitos europeos, incentivar a innovación tecnolóxica no sector da defensa e reforzar a industria armamentista comunitaria. Deste xeito, a UE espera que este esforzo colectivo redunde tanto na seguridade colectiva coma no crecemento económico, pois unha parte relevante dos contratos iría parar a empresas europeas.

Para acadar estes obxectivos, Bruxelas planea botar man de varias pancas. Primeiro, incentivar o gasto público nacional, propondo mesmo a posibilidade de liberar a contabilidade deste incremento defensivo das restricións de déficit. En segundo lugar, fomentar investimentos conxuntos a través de fondos europeos que permitan adquisicións coordinadas de equipo militar e sistemas de defensa. En terceiro lugar, reorientar parte do orzamento comunitario para canalizar axudas e préstamos aos países que precisen un empurrón adicional, garantindo así que ninguén quede atrás. Finalmente, mobilizar o Banco Europeo de Investimentos e aforrar custos mediante proxectos compartidos son outras ferramentas coas que se espera reforzar as capacidades defensivas do bloque.

No caso de España, o reto é maior dado o seu baixo nivel de gasto militar actual, que se sitúa ao redor do 1,24 % do PIB. Se a UE busca que todos os Estados alcancen ou superen o 2 % e, ademais, se cadra ata o 2,5 % ou 2,7 % no futuro, a diferenza que España debería cubrir sería moi superior á da maioría dos outros países. Fálase dun incremento adicional dunhas decenas de miles de millóns de euros anuais, algo que supón duplicar, ou case, o investimento actual. Este esforzo económico extra implica grandes debates políticos internos, posto que require pactar entre forzas partidarias dunha maior presenza militar e outras máis reticentes a destinar recursos a este fin.

O motivo fundamental que impulsa esta política de rearme é a inestabilidade internacional: desde a guerra en Ucraína ata as tensións noutros puntos do mundo, Europa quere asegurar a capacidade de responder de forma autónoma, con menos dependencia de axentes alleos ao continente. Ademais, a vontade de proxectarse no mundo como bloque forte e influente fai que as autoridades comunitarias consideren vital demostrar unha maior determinación militar. Así pois, Europa inicia un camiño cara a unha maior integración defensiva, onde España tamén está chamada a asumir un compromiso máis forte se quere cumprir coas esixencias europeas e manter o seu status dentro da UE e da Alianza Atlántica.