O TXUE establece que o prazo para reclamar gastos hipotecarios empeza cando se anula a cláusula abusiva

O Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE) sentenciou este xoves que o prazo de prescrición para reclamar os gastos hipotecarios cando a cláusula do contrato resulte ser abusiva debe empezar a contar desde o momento en que haxa unha sentenza firme que declare nula esa cláusula.

A corte pronunciouse neste sentido en dúas sentenzas a pedimento do Tribunal Supremo, por unha banda, dun xulgado de instrución de Barcelona, por outro, sobre dous casos de consumidores que reclamaban ao Banco Santander e a Caixabank, respectivamente, a restitución dos gastos de apertura da hipoteca despois de que as cláusulas contractuais relativas a estes foran declaradas abusivas e anuladas.

En ambos os casos as entidades alegaron que o prazo para solicitalos, de quince e dez anos, respectivamente, expirara debido a que empezou a correr no momento en que se pagaron (1999 e 2007) e, no primeiro, a audiencia provincial de Barcelona deu a razón á entidade, polo que os consumidores recorreron ao Supremo.

Nas sentenzas ditadas hoxe, o TXUE sinala que a data na que a resolución pola que se declarou abusiva e nula a cláusula en cuestión adquire firmeza, o consumidor ten un coñecemento certo de que a cláusula era irregular e a posibilidade de coñecer os seus dereitos antes de que empece a correr ou expire o prazo.

Por conseguinte, "en principio, é desde esa data cando está en condicións de facer valer eficazmente os dereitos que lle confire a Directiva (europea sobre cláusulas abusivas) e, polo tanto, cando pode empezar a correr o prazo de prescrición da acción de restitución", segundo a Corte.

O TXUE aclara que a lexislación europea oponse a fixar como inicio do prazo de prescrición o momento do pagamento dos gastos debido a que tería como consecuencia que, no momento en que os consumidores reclamaron, este xa prescribiría independentemente de se os usuarios tiñan coñecemento do carácter abusivo da cláusula.

Así mesmo, oponse a que o prazo empece a correr na data na que o tribunal supremo nacional ditou sentenzas anteriores, noutros casos, nas que se declararon abusivas cláusulas tipo que se corresponden coas cláusulas en cuestión, debido a que non cabe presumir que o consumidor teña coñecemento de que a cláusula do seu contrato ten un alcance equivalente ás declaradas abusivas polo Supremo nin esperar que leve a cabo labores de investigación xurídica.

Sinalar esa data como momento de inicio do período de prescrición permitiría ao profesional, en multitude de casos, quedar coas cantidades adquiridas indebidamente en detrimento do consumidor, di o TXUE, que insiste en que a data non pode fixarse con independencia de se o consumidor coñecía o carácter abusivo da cláusula e sen obrigar o profesional a informar o consumidor.

O tribunal europeo aclara ademais na súa resposta ao Supremo español que esta mesma razón aplícase coas sentenzas do propio TXUE, que non poden usarse para fixar a data de inicio do prazo de prescrición.

A corte lembra que nas súas sentenzas non resolve se unhas cláusulas concretas son abusivas, senón que deixa o seu exame concreto ao xuíz nacional, polo que un consumidor, aínda cando resulte afectado directamente o procedemento nacional que se remitiu ao TXUE nunha cuestión prexudicial, non pode deducir da resolución deste tribunal certeza sobre o carácter abusivo dunha cláusula específica contida no seu contrato.