Os malos tratos infantís en España: a metade son adolescentes e sobe a gravidade

Máis da metade das vítimas de malos tratos a menores son adolescentes e aumenta a gravidade dos casos, cun incremento de notificacións de malos tratos físicos e de abusos sexuais, segundo os últimos datos dos servizos de protección das comunidades autónomas.

O Rexistro Unificado de Malos tratos Infantís, que recolle as sospeitas de violencia contra os menores, rexistra 21.521 casos notificados en España en 2021, un aumento do 37 % respecto ao ano anterior cando foron 15.688, aínda que hai que ter en conta que foi o período de pandemia e caeron as notificacións.

No Día Internacional para a Loita contra os Malos tratos Infantís, expertos de infancia atribúen unha parte dese aumento a unha maior concienciación da sociedade en xeral e das propias vítimas sobre a necesidade de comunicar calquera situación de sospeita de violencia, aínda que se estima que apenas un 10 por cento dos casos saen á luz.

"Non hai que perder de vista que as cifras son só a punta do iceberg da magnitude real da violencia que sofren os nenos e nenas, que permanece oculta na maioría dos casos; atopámonos ante un enorme problema que require ser abordado de maneira contundente", asevera Laura Barroso, técnica de Incidencia Política da Plataforma de Infancia.

Máis malos tratos físicos e abuso sexual

Máis da metade das vítimas de malos tratos infantís son adolescentes: dos 21.521 casos notificados, en 11.759 diríxese contra menores de entre 11 a 17 anos.

Aínda que o tipo de violencia máis frecuente é a neglixencia (14.300 casos, o 42,75 %) e a emocional (10.284, o 30,75 %), aumentan as notificacións graves e supoñen o 52 % do total dos casos.

Increméntanse as de malos tratos físicos (5.657 en total), que supoñen 63 % máis con respecto 2020, e especialmente as de abuso sexual (3.206), que soben un 133,16 %.

Son máis as vítimas masculinas (11.048), que femininas (10.473); por idade, o maior número de casos rexístranse no tramo de idade comprendido entre os 11-14 anos (6.884 casos), seguido de 15 a 17 (4.875), o menor número dáse no tramo 4-6 anos.

Maior concienciación

Máis casos notificados non ten que implicar "máis malos tratos, senón que se denunciou e detectado máis", destaca a experta da Plataforma da Infancia.

"En 2020, durante o confinamento houbo un descenso das denuncias porque as vítimas non podían pedir axuda, non contaban co apoio escolar ou sanitarios para visibilizalo e esa falta de canles fixo aumentar a vulnerabilidade", engade. Ese ano rexistráronse 15.688 notificacións.

Sobre o impacto entre os adolescentes, Almudena Olaguibel de Unicef, destaca que a esa idade "poden verbalizar mellor o que lles pasa e grazas a iso póñense en marcha os mecanismos necesarios".

"Tamén é certo que é unha etapa onde pode haber máis conflitos, ou máis motivos para o conflito", opina a especialista en políticas de infancia.

Olaguibel sinala que este rexistro recolle as sospeitas de malos tratos dos profesionais que están máis en contacto con nenos e nenas, ou que teñen acceso a esas situacións: corpos policiais, ámbito sanitario, sector educativo e servizos sociais.

Destaca "o esforzo que se fixo por difundir a importancia de notificar esas sospeitas" e lembra que a nova Lei de Protección da Infancia e Adolescencia fronte á Violencia de 2021 recolle a obrigación de comunicar calquera sospeita, en especial para estes profesionais, xunto "á idea de que a protección da infancia é asunto de todos".

"É importante que se garanta que todo neno poida pedir axuda, que haxa canles e medios adaptados e seguros para que se poidan comunicar os casos de violencia cando ocorran, eliminando os obstáculos para denunciar as situacións de violencia", reclama Almudena Olaguibel de Unicef.

As notificacións dos servizos sociais son as que máis aumentan (pasan de ser o 39,2 % a un 45,5%), seguidas das realizadas polo sistema educativo (un 11,9 % en 2020, ao 16 % en 2021).

Save the Children: un de cada catro nenos son vítimas de malos tratos

Estímase que en España máis do 25 % dos nenos e nenas foron vítimas de malos tratos infantís por parte dos seus coidadores, pero "en moi poucos casos denúnciase mentres ocorre, arredor dun 10 %", asegura Cristina Sanjuan, experta en prevención da violencia cara á infancia de Save the Children.

"O ciclo da violencia pódese romper, pero hai que actuar desde a prevención e é crucial a implementación efectiva da lei e das súas medidas, como as ferramentas para as familias en crianza positiva, educación aos menores nos seus dereitos e en como pedir axuda, ou a formación especializada dos profesionais que traballan con infancia", concluíu.