Populismo ou realidade, por María Bastida

As recentes reformas salariais en España, impulsadas pola vicepresidenta segunda e ministra de Traballo Yolanda Díaz, deberían xerarnos un estado que podería situarse entre o debate e a reflexión. En concreto, tanto a subida do Salario Mínimo Interprofesional (SMI) como a recente chamada de atención en relación cos salarios teoricamente elevados do persoal directivo expoñen cuestións profundas sobre a equidade, a produtividade e a autonomía empresarial nun contexto económico complexo.

A decisión da ministra Díaz de impulsar un incremento do 5 % no SMI, realizada sen a participación do empresariado, pretende ilustrar unha preocupación crecente pola mellora das condicións laborais en España. Con todo, esta medida, aínda que beneficiará máis de dous millóns de traballadores, expón certas inquedanzas. A ausencia dun diálogo cos empresarios nesta decisión é un punto crítico, xa que ignora as posibles repercusións económicas e de emprego que un aumento do SMI pode ter, especialmente nas pequenas e medianas empresas.

Ademais, este enfoque podería interpretarse como un sinal de desequilibrio no diálogo social, subestimando o papel fundamental dos empresarios na economía. A iso debemos engadir que a revisión sitúa o incremento do SMI un punto por riba da proposta inicial do goberno, táctica que pode ser vista como un intento de apertar o sector empresarial enviando unha mensaxe clara de que o goberno está disposto a tomar decisións unilaterais en materia laboral e salarial sen buscar necesariamente un consenso.

Doutra banda, a iniciativa de Díaz de abrir un debate sobre os "salarios elevadísimos" dos directivos en España, no contexto da firma do acordo do SMI, pretende reflectir unha proposta ambiciosa que busca unha "redistribución máis xusta" dos salarios. Con todo, esta idea expón dúbidas razoables. Primeiro, a falta de claridade sobre que se considera un soldo "elevadísimo" e como se abordaría a súa posible regulación. Ademais, esta proposta podería interpretarse como unha interferencia na liberdade de mercado e un desincentivo para o talento directivo, crucial para a competitividade empresarial e a innovación. O seu anuncio, en compañía exclusiva dos axentes sindicais, pode ser interpretado como unha táctica adicional de presión sobre o empresariado, suxerindo que o goberno podería tomar medidas máis intervencionistas na estrutura salarial das empresas.

Ademais, a ministra de Traballo instou á subida xeral de salarios en España para "mellorar a vida da xente traballadora e impulsar a economía", resaltando o rol do consumo familiar no crecemento do PIB. Con todo, esta visión podería ser simplista —máis ben, soa a directamente populista— se non se acompaña cun aumento na produtividade e a competitividade. A mellora dos salarios debe ir da man de políticas que fomenten a innovación e a eficiencia no mercado laboral.

A convocatoria de Díaz a unha mesa de negociación sobre a redución de xornada sen baixar salario, ademais da reforma do rexistro horario, indica unha ambición de transformar o mercado laboral español. Con todo, estas medidas tamén deben equilibrarse coas necesidades e realidades das empresas e o mercado para evitar efectos adversos na creación de emprego e a sustentabilidade empresarial.

Con todo, non deberiamos despistarnos do trasfondo formal destes anuncios. A súa presentación, no marco do acordo asinado exclusivamente cos sindicatos pode ser facilmente interpretada como unha manobra que oscila entre a firmeza negociadora e o que podería considerarse directamente chantaxe ou ameaza. Esta táctica pode ter repercusións na confianza e a cooperación entre o goberno e o sector empresarial.

A longo prazo, o éxito das políticas laborais e económicas dependerá da capacidade do goberno para manter un diálogo construtivo e equilibrado con todos os actores sociais, incluído o sector empresarial, evitando enfoques que poidan ser percibidos como coactivos ou unilaterais. Pode perseguirse un modelo máis "europeo" en termos de equidade salarial, pero sempre que se garanta un equilibrio entre as aspiracións sociais e as realidades económicas. En definitiva, está moi ben perseguir encomios e aplausos. O problema é que hai que garantir que o Emperador non está espido. A ver quen o conta primeiro.