Primeiros decretos da era Trump: dos indultos aos asaltantes do Capitolio á retirada da OMS e do Acordo de París

Horas despois de converterse no 47 presidente dos Estados Unidos, Donald Trump, asinou os primeiros decretos que revogan as políticas do seu predecesor, Joe Biden. Medidas
contra a migración, en favor do indulto dos asaltantes do Capitolio e que supoñen a retirada dos EUA do Acordo de París sobre o clima ou da Organización Mundial da Saúde (OMS).

O magnate, de 78 anos, puxo a súa rúbrica a decenas de documentos nada máis ocupar de novo o Despacho Oval. Culmina así as múltiples promesas realizadas aos seus electores durante a campaña de 2024 e que o trouxeron de volta á Casa Branca catro anos despois.

Indultados os asaltantes do Capitolio

Trump alentou o asalto ao Capitolio do 6 de xaneiro de 2021 que rematou con máis de 1.500
acusados. A maioría deles recibiron un indulto completo, mentres que outros viron conmutadas as súas penas, como o exlíder da formación ultranacionalista Proud Boys Enrique Tarrio, que será liberado proximamente.

Ademais, Trump revogou case 80 ordes executivas ditadas por Biden, como a retirada de Cuba da lista de países terroristas ou as sancións contra os colonos israelís en Cisxordania, medidas acordadas polo seu predecesor nos seus últimos días como presidente.

Ademais, atrasou a prohibición da plataforma TikTok durante 75 días, despois de que
esta fin de semana quedara en negro durante varias horas para os usuarios estadounidenses.

O golfo de México cambiará de nome 

Trump adoptou unha orde para cambiar o nome de varios lugares emblemáticos dos Estados Unidos, como o golfo de México, que pasará a chamarse o golfo de América co fin de "honrar a grandeza estadounidense". Deu instrucións para que todos os mapas e documentos reflictan "o seu cambio de nome".

Doutra banda, ordenou o Departamento de Xustiza e á oficina do director de Intelixencia Nacional que abran investigacións sobre a "censura da liberdade de expresión" ou o "uso como arma" da Administración Biden.

Fin da cidadanía para os fillos dos migrantes indocumentados  

A nivel migratorio, o novo presidente estadounidense decretou a emerxencia nacional na fronteira sur e rescindiu un grupo de traballo interinstitucional creado por Biden para reunir a familias separadas na fronteira.

Donald Trump asinou este luns unha orde executiva que busca negar a cidadanía aos fillos de inmigrantes indocumentados nados en territorio estadounidense.

A orde pretende modificar a interpretación actual da Emenda 14 da Constitución dos EUA, que establece que toda persoa nada en solo estadounidense obtén automaticamente a nacionalidade, independentemente do status migratorio dos seus pais.

A medida só se aplicaría a nacementos futuros, segundo adiantou un membro do equipo de Trump este luns pola mañá nunha conferencia de prensa antes de que tomase posesión o novo mandatario.

Na práctica, a eliminación da cidadanía por dereito de nacemento impediría que o Departamento de Estado emitise pasaportes aos nenos nados de pais indocumentados e que a Administración da Seguridade Social os recoñecese como cidadáns, o cal dificultaría o seu acceso a dereitos básicos e a posibilidade de traballar legalmente no país.

Persoas migrantes en tránsito cara aos EUA nun refuxio temporal en Matamoros, México, o día da toma de posesión de Trump, tras o peche da aplicación CBP One, que xestionaba as peticións de asilo (Reuters / Daniel Becerril)

Quitar a cidadanía por dereito de nacemento foi unha demanda recorrente de grupos conservadores. Trump xa ameazara con revogar este dereito mediante unha orde executiva durante o seu primeiro mandato (2017-2021), aínda que nunca chegou a facelo.

A Casa Branca non detallou como se implementará esta medida, que previsiblemente se enfrontará a desafíos legais nos tribunais e que moitos expertos consideran inconstitucional.

A primeira demanda na súa contra chegou este mesmo luns. A Unión Americana de Liberdades Civís (ACLU) e outras organizacións de dereitos humanos sinalaron ante o Tribunal de Distrito do Distrito de Novo Hampshire que esa orde estigmatizará non só os nenos afectados, senón "moitos outros que verán a súa cidadanía cuestionada pola súa raza ou quen son os seus pais".

"Estes nenos tampouco poderían obter a identificación requirida e, a medida que crezan, negaríaselles o dereito a votar, formar parte de xurados, desempeñar determinados traballos e ser membros de pleno dereito da sociedade estadounidense, aínda que nacesen nos Estados Unidos e nunca vivisen noutro lugar", lamentaron nun comunicado.

Para redefinir a cidadanía por nacemento, a vía máis directa sería propoñer unha emenda constitucional, o que requiriría unha maioría de dous terzos na Cámara de Representantes e o Senado e mais a ratificación de tres cuartas partes dos estados, segundo explicou recentemente o historiador Scott Bomboy nunha análise publicada polo National Constitution Center, institución dedicada ao estudo da Constitución.

Non existen cifras exactas sobre o número de nenos nados nos EUA de pais indocumentados. Segundo os datos máis recentes do centro de investigación Pew, en 2022 había aproximadamente 1,3 millóns de adultos estadounidenses cuxos pais carecían de status legal no país.

Un informe de 2018 do Servizo de Investigación do Congreso, un instituto sen filiación partidista, recolle que actualmente a interpretación actual da Emenda 14 implica que os fillos de inmigrantes indocumentados son cidadáns estadounidenses.

Con todo, o estudo advertiu que o Tribunal Supremo "non resolveu firmemente a cuestión na era moderna", polo que posibles desafíos legais poderían modificar a interpretación actual.