A galega Chus Pato, premio Nacional de Poesía 2024 por 'Sonora'

A poeta galega Chus Pato (Ourense, 1955) foi distinguida co Premio Nacional de Poesía 2024 que concede o Ministerio de Cultura polo poemario 'Sonora', unha conversa "entre o poema e a morte". É a quinta poeta en lingua galega en recibir este galardón.

O xurado elixiu ‘Sonora’ por "ser unha obra experimental, unha expansiva e concentrada conversación entre o poema e a morte, aquela que, tras a orfandade da nai, arrastra aos lectores cara aos abismos da propia liñaxe", segundo o ditame. 

A escritora amosouse sorprendida e celebra que se trate "dun recoñecemento ao galego"

A escritora explicou que a noticia a colleu por sorpresa porque non sabía que este xoves se fallaba o Premio Nacional. "Parece un milagre. Non me esperaba isto en absoluto. Cando ti fas un libro, sempre esperas que che dean premios, claro que si, incluso o Nobel, pero sabes que son ilusións, e sabes que as posibilidades de gañar un premio como este son pequenas", comentou.

Chus Pato celebra que se trate dun recoñecemento ao galego e para ela supón unha oportunidade "única". "Chamoume a directora xeral do Libro, María José Gálvez, e rapidamente conteillo ao meu marido, ás miñas fillas e ao meu editor, tanto en galego como en castelán", recoñeceu.

Pato asegurou que "España non rompe porque se falen outras linguas" e recoñece que hai que traballar "moito" para que os autores que escriben en linguas cooficiais sexan recoñecidos en todo o país.

"España non rompe porque se falen outras linguas, lle pese a quen lle pese. Unha lingua non cha arrinca ninguén da boca, é imposible", afirmou en declaracións a Europa Press.

Unha autora "fundamental" da poesía galega contemporánea

María Jesús Pato Díaz, coñecida como Chus Pato, é unha das autoras fundamentais da poesía galega contemporánea e con proxección internacional.

É autora de varios poemarios polos cales recibiu, entre outros, o Premio Nacional da Crítica Española, na súa modalidade de poesía galega, e foron editados en países como A Arxentina, Chile, Portugal, Holanda, Bulgaria, Rusia, Francia ou Bélxica.

Memoria persoal, social e política conflúen na obra de Pato, da que o xurado destaca que "explora novas formas de deconstruír e reconstruír os marcos do pensamento poético tradicional" e que concibe a poesía como "elemento transformador da linguaxe".

En 'Sonora', agrega, "crea espazos textuais repletos de fugas: retóricas, semánticas, capaces de hibridar distintos códigos nos que se desprega toda o seu inextinguible potencia sonora".

Os primeiros poemas da autora apareceron na revista ‘Escrita’ (1984) e posteriormente nas revistas ‘Luzes de Galiza’, ‘Festa da palabra silenciada’, ‘Andaina’, ‘Gume Ólisbos', ‘Revista das letras’, ‘Dorna’ ou ‘Clave Orión’, así como nos libros editados polo Festival de poesía do Condado.

Publicou, entre outros títulos de poesía, ‘Urania’ (1991), ‘Heloísa’ (1994) -traducida ao castelán por edicións A Palma- ‘Fascinio’ (1995), ‘Nínive’ (1996) -premio Losada Diéguez-, ’A ponte das poldras’ (1996), ’Un Ganges de palabras’ (antoloxía bilingüe galego-castelán, 2003), ‘Charenton’ (2004), ’Nacer é unha república de árbores’ (2010), ‘Carne de Leviatán’ (2013), ‘Un libre favor’ (2019) ou ‘Sonora’ (2023).

É membro do PEN Club, de Redes Escarlata e Mulleres e Letras, e o 23 de setembro de 2017 ingresou na Real Academia Galega.

‘Sonora’, é o poemario máis recente da escritora e académica publicado en lingua galega polo selo editorial Xerais. Toda a súa obra está a ser traducida ao español por Gonzalo Hermo para a editorial Ultramarinos.

O premio, dotado con 30.000 euros, recoñeceu na súa pasada edición a Yolanda Castaño, uníndose a unha ampla lista de galardoadas, entre quen se atopa Miren Agur Meabe, Aurora Luque, Olga Novo, Pillar Pallarés ou Antònia Vicens, entre outras.