A RAG estrea a serie documental 'Se canto é porque quero', dedicada ás cantareiras
Son tres capítulos que xa se poden ver en academia.gal e na canle de Youtube da RAG
Cada episodio está dedicado a unha das figuras en que a Academia personifica a Día das Letras Galegas deste ano
Resaltan tamén o labor das recollidas e a viveza da tradición e a innovación das cantareiras na actualidade
A Real Academia Galega (RAG) estreou este mércores Se canto é porque quero, unha serie web documental dedicada ás cantareiras, mulleres imprescindibles na transmisión da música e da poesía oral galega.
A produción, que xa pode verse na páxina web da Academia (academia.gal) e na súa canle de YouTube, serve como homenaxe principal neste Día das Letras Galegas 2025.
A serie componse de tres capítulos, centrados en distintas figuras que representan o legado oral galego. O primeiro está dedicado a Rosa e Adolfina Casás Rama, de Cerceda; o segundo ás Pandereteiras de Mens, de Malpica de Bergantiños; e o terceiro a Eva Castiñeira, de Muxía.
A través delas, a RAG destaca a forza da tradición oral e o seu renacer nas mans das novas xeracións, que reinterpretan esta herdanza con novos enfoques.
Unha homenaxe á tradición viva e colectiva
Na presentación do proxecto, o presidente da RAG, Henrique Monteagudo, salientou que a intención foi “resaltar a forza viva da tradición dun pobo que segue cantando porque quere, como di a copla que dá título á serie”. Tamén puxo en valor o papel da mocidade, que “está abrindo novos camiños con grande éxito”.
Ana Boullón, secretaria da Academia e impulsora da proposta para dedicar o Día das Letras Galegas de 2025 ás cantareiras, subliñou a importancia do carácter colectivo desta celebración. “Animamos a que cada vila, cada aldea, lembre o 17 de maio ás súas propias cantadoras, e tamén que dean voz aos netos e netas que acollen con orgullo este legado”, sinalou.
Un recoñecemento á recollida e conservación da tradición oral
A presentación, celebrada no Museo do Pobo Galego, contou coa participación dos codirectores do documental, Damián Varela Pastrana e Alba López Álvarez, así como do académico e lingüista Antón Santamarina. Este último colaborou coa musicóloga suíza Dorothé Schubarth na elaboración do Cancioneiro Popular Galego, a máis importante compilación da música popular galega.
Entre 1978 e 1983, Schubarth percorreu o país recompilando melodías, coplas, contos e lendas, nun traballo que deu lugar a sete volumes e centos de gravacións e fotografías, conservadas no Museo do Pobo Galego. No documental rememórase, entre outros momentos destacados, o encontro entre Schubarth e as irmás Casás Rama a través do seu neto, Richi Casás.
Segundo Varela Pastrana, Se canto é porque quero foi concibido como “un manual que facilita as chaves para acceder ao coñecemento e á realidade da nosa tradición oral, honrando as mulleres que a crearon e transmitiron, pero tamén a quen decidiu recollela e poñela en valor”.
Alba López fixo fincapé na intención de mostrar como se facían esas recollidas, a súa evolución e a transformación dos espazos de aprendizaxe, poñendo tamén o foco na música actual.
Un documental con voces contemporáneas
A serie conta coa participación de artistas e colectivos como Fuxan os Ventos, Felisa Segade, as rapazas do Regueifa Tour, Caamaño&Ameixeiras, Mondra e o alumnado e profesorado do CEIP Os Muíños.
A produción recupera ademais a pegada doutras figuras fundamentais que, ao longo dos séculos, contribuíron á preservación da música tradicional galega, desde o padre Sarmiento ata a actualidade.
