A situación da vivienda en España segundo o Banco de España, por María Loureiro

O Informe Anual 2023 do Banco de España (BdE) ofrece unha revisión da evolución económica e financeira da economía española, así como os principais riscos e vulnerabilidades aos que se enfronta a curto e longo prazo. Este ano fan unha revisión do mercado da vivenda en España, detallando a evolución recente, riscos e problemas de accesibilidade no sector inmobiliario. 
Como debuxa o BdE o sector da vivenda en España? 

Un dato moi importante é que indican que faltan 600.000 casas que se precisan para equilibrar o mercado ata o 2025, tendo en conta o ritmo de creación de fogares. Esta crecente demanda e escasa oferta están detrás do ritmo acelerado dos prezos, que exclúe especialmente aos mozos (aínda que non só a eles) da posibilidade de comprar e mesmo de alugar en solitario. 

A radiografía do BdE non é precisamente esperanzadora sobre unha posible solución a curto prazo para este desequilibrio. Cabe lembrar que mentres que entre 2006 e 2008 en España construíronse 650.000 vivenda, desde o 2021 a cifra anual de casas concluídas estabilizouse ao redor das 90.000, unha cifra moi inferior a do período previo. De feito, Galicia é a comunidade autónoma que menos vivenda nova rexistra, facendo que o stock de vivendas dispoñibles estea reducíndose de xeito considerable. 

Este déficit concéntrase en cinco provincias —Madrid, Barcelona, Valencia, Málaga e Alacante—, as máis poboadas e con maior tirón turístico, e responde a unha combinación de factores: a falta de chan para construír, a falta de man de obra cualificada para iso e o aumento dos custos son os principais. A eles súmanse outros, como o fenómeno dos pisos turísticos, que drena un 10 % do mercado do alugueiro. 

Xunto á falta de vivenda, a análise tamén aborda a outra cara da moeda do mercado, xa que no país hai case catro millóns de casas baleiras ou desocupadas. Boa parte delas están en áreas de menor dinamismo, incluíndo o rural, mentres que unha proporción importante require rehabilitación, dado o seu mal estado ou a súa baixa eficiencia enerxética, e ao redor de 450.000 forman parte da bolsa de pisos novos sen vender. 

Sobre a rehabilitación como fórmula para pechar a brecha entre oferta e demanda, o supervisor valorou o obxectivo recolleito no plan de recuperación, transformación e resiliencia (PRTR) do Goberno, con cargo a fondos europeos, cos que se pretende rehabilitar máis de medio millón de vivendas e alcanzar as 300.000 anuais reformadas no 2030. Con todo, a realidade é túzara, como confirman os 25.000 visados de rehabilitación rexistrados o pasado ano, e o BdE  ve «complicado» que se materialice a pretensión do Executivo, dada a falta de man de obra e a localización das casas en zonas de menor demanda. 

E como podemos relacionar todo isto cos últimos datos do mal comportamento do número de compra-vendas de vivendas en marzo 2023? Pois basicamente durante o mes de marzo deste ano reducíronse as compravendas de vivendas con respecto ao marzo do 2023, en torno a un 20 %, o cal implica unha forte caída, maior incluso do que se esperaba.

Isto sucede por varias cousas: primeiro porque o euríbor subiu durante o período de xeito considerable, estrangulando aínda máis o acceso ao crédito da poboación en xeral. E segundo, tamén por temas estacionais, xa que a Semana Santa tivo lugar en marzo, con respecto ao ano anterior que fora en Abril. Pero a pesar diso, o prezo non baixou, e a expectativa é que devandito prezo siga incrementándose, facendo da vivenda, non un dereito, senón un ben de luxo, especialmente para os mozos e colectivos menos desfavorecidos.