A xuíza da dina: responsabilizar o Goberno central é asumir a pasividade autonómica

A titular do Xulgado de Instrución número 3 de Catarroja que investiga a xestión da dina sinalou nun novo auto que intentar atribuír responsabilidades ao Goberno central equivale a recoñecer a pasividade manifesta da Administración autonómica.

O Tribunal Superior de Xustiza da Comunidade Valenciana difundiu este mércores o texto da resolución. A xuíza insiste en que a Generalitat Valenciana tiña a competencia exclusiva en materia de protección civil e emerxencias durante o episodio da dina.

No mesmo auto, Nuria Ruiz afirma que a incapacidade para tomar decisións, xustificada pola falta de experiencia ou de coñecemento e pola delegación da responsabilidade nos técnicos, non pode dar lugar á procura reiterada dunha normativa distinta da que se debía aplicar.

O auto rexeita unha solicitude da acusación popular exercida pola asociación Liberum, que pedira enviar un oficio ao Goberno central para saber se convocara o Consello de Seguridade Nacional a causa da dina.

Críticas por tentar responsabilizar testemuñas

A xuíza reprocha os intentos dalgunhas defensas de atribuír responsabilidades ás persoas que compareceron como testemuñas, entre elas a delegada do Goberno, Pilar Bernabé.

Segundo recolle o auto, non se pode xustificar a incapacidade na xestión reiterando a atribución de responsabilidades a quen comparece como testemuña, nin someténdoa a unha orde de preguntas propias dun investigado, malia un pronunciamento xudicial expreso en sentido contrario. Considera que ese comportamento é absolutamente contrario a calquera garantía procesual e ás regras da boa fe.

A instrutora insiste en que desprazar a responsabilidade ao Goberno central pola non declaración de emerxencia nacional supón admitir a pasividade autonómica. Engade que a Generalitat non soubo alertar á poboación nin a tempo nin de forma axeitada, e que ese fallo tivo consecuencias mortais. Segundo esa tese exculpatoria, engade, a Administración central tería que retirar á Generalitat o control da emerxencia.

A xuíza mantén que a responsabilidade era da Generalitat

Ruiz recorda que o obxecto do procedemento é analizar o falecemento de 227 persoas, incluída unha muller embarazada de oito meses, unha desaparecida e varios feridos, e a ausencia de decisións para protexer a poboación.

Cita o Estatuto de Autonomía, que atribúe á Generalitat a competencia exclusiva en protección civil (art. 49.3.14ª), e lembra que o Consell é o órgano superior de dirección e coordinación neste ámbito. A Lei 13/2010 de Protección Civil e Xestión de Emerxencias atribúe á consellería competente o exercicio do Mando Único, encargado de dirixir os plans de protección.

Por iso, a xuíza conclúe que as probas deben centrarse no nexo causal entre a inactividade das persoas investigadas, a súa posición de garantes e os falecementos.

Tampouco se declarou a emerxencia catastrófica

A xuíza subliña que non se declarou a emerxencia nacional, nin desde o Goberno central nin desde a Generalitat, da que formaban parte Salomé Pradas e Emilio Argüeso, conselleira e secretario autonómico.

Segundo o auto, houbo consenso autonómico e estatal en que non procedía esa declaración, nin o 29 de outubro nin nos días seguintes. Tampouco se declarou a emerxencia catastrófica, que segundo o artigo 12.4 da Lei valenciana de Protección Civil corresponde ao president da Generalitat.

A xuíza engade que esa declaración non era necesaria para activar os avisos á poboación nin para adoptar medidas de autoprotección.

Por último, considera que a situación que se viviu despois é unha cuestión distinta.

Xa se contaban decenas de mortos, as poboacións estaban devastadas, faltaban servizos esenciais como luz, auga ou teléfono, as rúas estaban bloqueadas por centos de coches, a lama cubría todo, as estradas eran intransitables, había pontes derrubadas, non funcionaba o tren nin o metro, producíanse saqueos e os voluntarios substituían a axuda institucional, que chegaba con atraso.