Diálogo social en vermello e subliñado, por María Bastida

A denominada "axenda social" do Partido Popular, que se centra en temas como a conciliación, a flexibilidade laboral e a vivenda, está a gañar protagonismo no panorama político español. Nun contexto no que as demandas sociais se volveron máis urxentes e sonoras, o PP busca resituarse con medidas ambiciosas, pero non exentas de debate. Esta semana, os populares retoman a súa axenda reuníndose con sindicatos e empresarios para discutir a lei de conciliación do seu partido, que inclúe medidas como a gratuidade da educación infantil de 0 a 3 anos, o incremento das deducións por fillo e a ampliación dos permisos de maternidade e paternidade.

Con todo, poderiamos apostar porque a medida que adquirirá maior protagonismo é a que ten que ver coa reforma da xornada laboral. O debate subxacente á proposta exposta por Feijóo é un exemplo de como e canto debe coidarse a comunicación, nunha contorna en que a tranquilidade na opinión pública brilla pola súa ausencia e as redes sociais actúan como amplificadores de calquera controversia.

A realidade é que o presidente popular non falou tanto dunha redución ríxida da xornada como dunha adaptación ás novas realidades do mercado, caracterizadas pola dixitalización, a intelixencia artificial e outras innovacións tecnolóxicas. Estas ferramentas están a transformar a forma en que entendemos o traballo e traballamos, permitindo que as empresas organicen mellor os seus procesos e que os traballadores xestionen o seu tempo de forma máis eficiente.

As vantaxes desta autoxestión coñecémolas e oscilan entre a mellora na conciliación da vida persoal e laboral e o aumento do benestar xeral dos traballadores ata unha potencial mellora da produtividade. Con todo, en sectores como a hostalería ou a agricultura, a implantación desta medida sen unha adecuada planificación podería ter un impacto negativo na competitividade das empresas.

Por tanto, a reconfiguración do traballo tamén implica riscos, particularmente en sectores máis tradicionais ou que aínda non adoptaron estas tecnoloxías. É aquí onde se debe manexar con coidado a implantación dunha xornada laboral máis curta. A clave desta proposta radica en como se aplica: de forma gradual e adaptada ás particularidades de cada sector, como suxeriu Feijóo. Unha redución da xornada laboral sen comprometer a produtividade é un reto importante, e é aquí onde unha aplicación “cirúrxica” da reforma se presenta como un enfoque razoable. Flexibilidade ben entendida, nun marco de posibilidades de adaptación.

Máis aló dos detalles da proposta, o importante do que se anuncia para esta semana non é tanto o fondo, que o intuímos, como a forma, que coñecemos. Para que estas medidas sexan viables, aceptadas e beneficiosas para todas as partes, é fundamental establecer un auténtico diálogo social.

Nos últimos anos, as negociacións entre o goberno, os sindicatos e a patronal foron en demasiadas ocasións desiguais, e os acordos prefixados xeraron descontento nunha das partes. Con todo, o diálogo tripartito é esencial para asegurar que as reformas non só sexan economicamente viables, senón que tamén respecten os dereitos dos traballadores.

Os traballadores achegan o seu esforzo e dedicación, pero os empresarios arriscan o seu diñeiro, o seu patrimonio e, moitas veces, a súa vida en aventuras empresariais en que os primeiros atopan emprego. Non é unha cuestión de forza, senón de equilibrio. Por iso, é fundamental escoitar e entender a todas as partes e non sentar na mesa de negociación coas cartas marcadas e o resultado predefinido.

Feijóo insistiu en que ningunha das súas medidas será imposta unilateralmente; no seu lugar, serán o resultado de negociacións colectivas cos axentes sociais. As políticas impostas sen consenso corren o risco de xerar un forte rexeitamento, non só desde o ámbito empresarial, senón tamén desde o sindical, e poden comprometer a lexitimidade das reformas. Para evitar este tipo de situacións, o diálogo social ben xestionado favorece unha implantación máis xusta e efectiva das reformas, garantindo que sexan viables economicamente á vez que respectuosas cos dereitos dos traballadores. Só así se poderán superar os retos de produtividade e competitividade que van afrontar algúns sectores e garantir que os traballadores non se vexan prexudicados por unha mala aplicación da flexibilidade. E iso require entender que, por unha vez, tres non son multitude.