Galicia vive unha volta ao cole con menos alumnos, 'ratios' e horas de clase en infantil e primaria

Galicia arrinca este mércores o curso escolar 2024/25, que estará marcado por varias novidades. En palabras do conselleiro de Educación, Ciencia, FP e Universidades, Román Rodríguez, será o inicio do "proceso de maior modernización" nos centros "os últimos 30 anos".

Con esta volta ao cole aplicaranse as principais medidas do acordo asinado en outubro de 2023 entre a Xunta e os sindicatos CCOO, ANPE e UXT. Con todo, as centrais xa avisan de que non se está cumprindo de forma íntegra e ameazan con levalo aos tribunais.

O acordo permite reducir o número de alumnos por clase -o que se coñece como cocientes- e o horario lectivo en Educación Infantil e Primaria: pasan a ser 23 horas semanais fronte ás 25 que había ata o ano pasado, desde que se aumentou en 2011.

No que respecta aos cocientes, o certo é que este curso só se aplicará o máximo de 20 nenos por aula no 4º curso de Infantil (3 anos). Nos niveis sucesivos, o acordo permite que se conxelen os grupos que se farían cos antigos cocientes e que se habiliten reforzos de persoal.

Así mesmo, para os efectos de cómputo de cocientes, en todos os niveis de infantil e primaria os alumnos con discapacidade e con trastornos de conduta contarán dobre ou, mesmo, triplo en función da gravidade.

Uns 3.300 alumnos menos

Estas medidas, adoptadas como unha consecuencia da baixada da natalidade en Galicia, permiten que cada docente atenda menos nenos. En total, este ano os colexios e institutos acollerán a 307.854 alumnos entre Infantil, Primaria, ESO, Bacharelato e Educación Especial. Son 3.298 estudantes menos que o ano pasado.

Así, segundo os datos da Xunta, as únicas etapas que non acusan este descenso son o bacharelato ordinario, no que haberá 33.817 estudantes (+1.016); e Educación Especial, con 1.359 (+63). Mentres que no resto de niveis faise notar o declive demográfico de Galicia: 48.467 nenos (-1.662) cursarán infantil, 126.531 (-2.368) farán primaria e outros 97.680 alumnos (-338) a ESO.

A pesar de haber menos nenos, os novos cocientes permiten que non se supriman 204 aulas que, cos anteriores, pecharían. En total, nos colexios públicos haberá 7.336 aulas este curso, dúas máis que o curso pasado.

"Maior número de profesores" da historia

Así mesmo, este curso contará cun total de 31.603 profesores, o "maior número da historia" de Galicia, tal e como avanzou o conselleiro o martes na súa comparecencia no Parlamento.

Estrearanse nas aulas 1.256 novos docentes que aprobaron as oposicións celebradas no verán. Son 690 de secundaria, 474 mestres de infantil e primaria, 67 especialistas de sectores singulares de FP e outros 25 de escolas oficiais de idiomas.

Ademais, incorporaranse outros 400 profesores de apoio en virtude de varias actuacións englobadas no recentemente aprobado Plan Mega (Plan de Mellora Educativa de Galicia). Destes, a metade xa comezan a traballar este mércores a través do novo programa 'Promociona'.

A outra metade destes profesores incorporarase en outubro co programa 'PROA+', financiado con fondos estatais e europeos, a centros con polo menos un 30 % de alumnado vulnerable. A Consellería de Educación mantén aberto o prazo ata o 20 de setembro para que os colexios que cumpran as condicións soliciten este reforzo.

O Plan Mega, que implicará un investimento total de 77,2 millóns para catro cursos, ata o 2027/28, poñerá tamén en marcha en próximos meses programas de reforzo en matemáticas e comprensión lectora, un plan de acollida de alumnos estranxeiros e outro que establecerá unha rede de centros de boas prácticas en diversos ámbitos.

Protestas nos centros

Como adoita ocorrer todos os anos, coa chegada de setembro houbo varios centros galegos cuxas portas xa viviron protestas contra a Xunta polos "recortes" na dotación de docentes, polas agrupacións de aulas e polos peches de seis escolas unitarias.

Segundo os datos de sindicatos e das ANPA, son polo menos unha trintena de colexios e institutos das catro provincias onde se producen concentracións.

A CIG-Ensino, o sindicato maioritario nos centros públicos galegos, non cre que os centros vaian sufrir esa "modernización" que anuncia a Consellería, á que acusa de seguir o "camiño das vellas políticas" de "incompetencia", de "ineficacia" e de "parches" para "tapar todas as vergoñas".

A central nacionalista foi a única, das máis representativas entre o profesorado, que non asinou o acordo de outubro de 2023 por insuficiente. Sobre os cocientes, a CIG asegura que "o único que se está cumprindo" é o límite en 4º de Infantil; mentres que censura que o horario lectivo, a pesar da baixada, segue por riba das 21 horas que había antes do 2011, cando foi elevado pola Xunta de Alberto Núñez Feijóo.

Os sindicatos que si asinaron o acordo coa Xunta (CCOO, ANPE e UXT) reivindican que permite "frear en seco a sangría" da eliminación de aulas e profesores, algo "habitual" dos últimos anos.

Con todo, "lonxe de estar conformes", estas organizacións critican que a Administración aplica algún dos puntos do acordo "progresivamente", entre outras "diferenzas importantes" que manteñen. Por iso, avisan que non descartan acudir aos tribunais para o "cumprimento íntegro do pactado".