O informe da OCDE sobre a situación de España, por María Bastida

A máis recente avaliación levada a cabo pola Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico (OCDE), esa respectable institución que algúns consideran como un think-tank de referencia para as economías avanzadas, obsequiounos cun escenario económico español verdadeiramente intrigante. No ano 2023, segundo as súas análises, podemos esperar con entusiasmo un crecemento do 2.5 %, un xeneroso aumento de dúas décimas respecto ás súas previsións anteriores. Con todo, en 2024, a OCDE arrefríanos as expectativas en catro décimas, deixándonos cunha expansión do PIB modesta, do 1.5 %. Unha montaña rusa económica que anticipa educadamente un retardo na expansión económica de España despois do período de crecemento experimentado entre 2021 e 2022, dentro do contexto da recuperación posterior á pandemia.

Este informe tamén nos alerta sobre as incertezas derivadas da situación xeopolítica global e o seu probable impacto na demanda externa. En consecuencia, parece que deberemos apoiarnos na nosa demanda interna, esa fiel aliada que seguirá sendo o motor principal do noso crecemento económico. O apoio do gasto público relacionado co Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia (PRTR) podería resultar beneficioso, coa condición de que se implante a un ritmo notablemente superior ao actual.

Falemos agora de inflación, outro tema de gran relevancia. Aínda que o informe sinala con entusiasmo que a inflación se "moderou significativamente", non podemos evitar notar que aínda persisten valores elevados en alimentos e inflación subxacente, confirmándonos a previsión dun peche en torno ao 3.5 % para este ano, cun aumento de tres décimas proxectado para 2024. En canto ao mercado laboral, a tendencia é mixta. Aínda que logramos reducir a taxa de desemprego por baixo do nivel previo á crise e nos desposuímos en parte da dependencia dos contratos temporais, non podemos ocultar que España segue levando a medalla de ouro na categoría da taxa de desemprego máis alta da OCDE, especialmente entre os mozos e as mulleres. Se estes datos son, en si mesmos, preocupantes, a verdade é que aínda hai máis. Apúntase ás habilidades laborais deficientes e á baixa produtividade empresarial factores que se traducen en salarios baixos e desaxustes de capacidade. A OCDE subliña a necesidade de aumentar o investimento en I+D e o gasto público en educación, etiquetando ambos como "inadecuados". Ademais, infórmanos de que non incentivamos o suficiente os desempregados para que regresen ao traballo e se reincorporen ao mercado laboral. Tamén se alerta sobre o impacto negativo no emprego precario, especialmente entre mulleres e mozas, debido ás significativas subidas do salario mínimo interprofesional (SMI).

Finalmente, falemos das finanzas públicas. Prognostícase un déficit estimado do 3.8 % do PIB para este ano e, para que o panorama sexa aínda máis emocionante, unha débeda que superará o 109 % en 2023 e o 110 % en 2024. Isto lévanos directamente á necesidade de medidas de consolidación fiscal. A receita é sinxela: aumentemos os impostos. Subamos o IVE, as taxas sobre o alcol e o tabaco e, por suposto, establezamos novos impostos "verdes". Ademais, a OCDE suxírenos elevar a idade de xubilación consonte as expectativas de vida, para asegurar a sustentabilidade das pensións. Quen necesita xubilarse de todos os xeitos?

O informe, en definitiva, ofrécenos unha visión económica que, aínda que clara como a auga, parece flutuar máis que o estado de ánimo dun adolescente: a macroeconomía vai ben, pero a economía de andar pola casa —custo dos alimentos, enerxía, salarios ou anos que imos ter que traballar, por exemplo— non parece avanzar ao mesmo ritmo. Se a iso lle sumamos a alerta sobre o inxente gasto público necesario para alimentar esa evolución e as facturas que imos ter que pagar máis pronto que tarde en forma de impostos, o panorama ensombrece. Con todo, ningunha sombra tan alongada como o capítulo destinado á corrupción. A OCDE expresou a súa preocupación pola diminución do delito de malversación en España e insta a fortalecer a loita contra a corrupción no sector público. No seu informe destaca a importancia de abordar a corrupción na administración pública e alenta a implantación de medidas para previr conflitos de intereses, como a Lei de Transparencia e Integridade nas Actividades dos Grupos de Interese. Tamén salienta a necesidade de mellorar a competencia e a transparencia nas licitacións públicas para reducir custos fiscais e mellorar a calidade do investimento público. Todo un pau, aparentemente á marxe da economía. Ou non tanto, porque esta tamén se alimenta de confianza, expectativas e imaxe. E a que se está transmitindo, parece, é manifestamente mellorable.