Redución da xornada laboral: non sen aumento da produtividade, por Maite Cancelo

Máis aló das negociacións actuais no marco do diálogo social, o goberno de España debe ser consciente do impacto que supón a redución da xornada laboral. Os expertos analizaron esta cuestión con criterio e rigor. Historicamente, España presenta unha produtividade inferior á doutros países europeos, e os retos de fronte ao futuro persisten, xa que seguimos sendo o país da UE con menor gasto en I+D+i en relación co PIB e con baixos niveis de investimento, tanto público como privado.

Na mesa do diálogo social, as propostas deste goberno adoitan ser de carácter ideolóxico sen profundar no impacto económico. Con todo, o feito de que España teña unha produtividade por baixo da media europea explica, en parte, a diferenza no PIB entre o noso país e a media europea. Desde a década dos 90, cando o PIB per cápita de España alcanzaba o 92 % do mesmo chegamos a 2022 nunha posición máis baixa, representando apenas o 85 % da media, o que evidencia unha perda de peso relativo na UE.

Esta falta de converxencia débese ao noso menor nivel de produtividade. Se o gap non é aínda maior, como sinala FEDEA, é porque en España os empregados traballan, en media, máis horas que no resto de Europa. Está claro que reducir o número de horas traballadas podería aumentar a brecha en termos de ingresos.

España debe seguir impulsando un cambio no seu modelo produtivo, incrementando o investimento en tecnoloxía, infraestruturas e en I+D+i, e ter en conta a estrutura sectorial do seu mercado laboral. Actualmente, sectores intensivos en man de obra, como a construción, o comercio e a hostalería, que ademais son altamente estacionais, representan unha gran parte da nosa economía, mentres que sectores tecnolóxicos teñen unha presenza menor.

En termos xerais, tampouco avanzamos o suficiente nunha cuestión clave: vincular a produtividade laboral a obxectivos específicos, o cal sería aplicable en sectores como o tecnolóxico, comercial ou de mercadotecnia, aínda que máis difícil nos sectores antes mencionados.

En definitiva, lexislar sen unha análise profunda das consecuencias podería resultar prexudicial para a economía. Reducir a xornada laboral sen un aumento na produtividade podería traducirse nunha perda de ingresos reais para moitos traballadores, especialmente para aqueles con menor cualificación, e nunha caída do investimento empresarial. Isto débese a que, ao incrementárense os custos laborais sen unha redución salarial proporcional, as empresas terían menos capacidade para acumular capital destinado a novos proxectos.