Terremoto na automoción, por María Bastida

A industria automobilística dixire estes días a dimisión sorprendente de Carlos Tavares como conselleiro delegado de Stellantis. Considerado unha figura clave na industria automotriz mundial, Tavares chegou ao liderado do Grupo PSA en 2014. Baixo o seu mandato, a compañía logrou un espectacular xiro financeiro, pasando dunhas perdas de 5.000 millóns de euros en 2014 a rexistrar beneficios récord en anos posteriores. Tavares foi tamén o artífice da fusión entre PSA e Fiat Chrysler Automobiles, converxendo en Stellantis en 2021, un xigante que agrupa 14 marcas como Peugeot, Citroën, Fiat, Jeep, Opel e Maserati.

Detrás destes indiscutibles resultados está un estilo de xestión caracterizado por estritos recortes de custos e unha procura implacable de rendibilidade, algo que converteu a Stellantis nun modelo de eficiencia, pero non sen deixar importantes cicatrices. De feito, a renuncia de Tavares non foi o desenlace dunha deterioración repentina, senón o resultado dun cúmulo de factores que foron minando a súa posición. Entre eles, as tensións co Consello de Administración debido a discrepancias sobre a estratexia do grupo en plena transición cara ao coche eléctrico, os resultados financeiros en declive, cunha caída do 48 % nas ganancias do primeiro semestre de 2024 e o desgaste interno xerado por políticas de recortes agresivos, que enfrontaron a dirección con sindicatos e empregados en plantas clave como a de Vigo.

A confirmación desta noticia, producida na noite do domingo a través dun comunicado oficial, xerou un forte impacto tanto nos mercados financeiros como nas plantas de produción do grupo, incluídas evidentemente as situadas en Vigo e Zaragoza. As accións de Stellantis esborralláronse máis do 8 % nas bolsas de Milán e París, arrastrando outros xigantes automobilísticos europeos como Renault e Volkswagen. Detrás deste movemento subxace principalmente un rexeitamento á incerteza xerada pola interinidade inherente á transición cara a un novo liderado. Por unha banda, a falta dunha dirección clara pode debilitar a posición competitiva do grupo. Por outro, Stellantis apostara por plataformas multienerxía que permitisen modelos híbridos, híbridos enchufables e eléctricos, unha estratexia que agora será revisada baixo a dirección do comité interino liderado por John Elkann, presidente do Consello de Administración.

A planta de Vigo, considerada a máis produtiva de Stellantis en Europa, atópase no epicentro desta incerteza. Os representantes sindicais expresaron unha mestura de alivio e preocupación. Aínda que critican as políticas de Tavares, temen que o seu sucesor poida implantar medidas aínda máis drásticas, especialmente nun momento decisivo para a asignación de novos proxectos ás fábricas. O presidente da Xunta de Galicia Alfonso Rueda advertiu que as axudas do Goberno galego ao sector automobilístico, que ascenden a 230 millóns de euros ata 2027, están condicionadas ao mantemento do emprego e a actividade na comunidade galega.

En calquera caso, máis aló de personalismos, o certo é que a nova dirección de Stellantis se atopa nunha situación complexa. Entre os seus principais retos están acelerar a transición cara ao coche eléctrico para competir con Tesla e os fabricantes chineses, resolver a sobreprodución e as rebaixas de prezos nos Estados Unidos e superar as tensións comerciais coa China, que condicionan a súa estratexia global.

Por tanto, a saída de Tavares marca un punto de inflexión para Stellantis, pero tamén pon de manifesto unha realidade incómoda: as grandes corporacións automobilísticas están atrapadas entre as demandas de rendibilidade inmediata e a necesidade de adaptarse a un futuro que non espera. A xestión férrea e centrada nos recortes, como a que caracterizou a Tavares, pode dar resultados a curto prazo, pero tamén xera gretas profundas nas relacións internas e na percepción externa da compañía. Ábrese agora unha nova etapa onde o que está en xogo non é unicamente a posición da empresa no mercado, senón tamén a súa capacidade de liderar unha transición industrial que afecta a miles de traballadores que dependen do seu éxito. Un caso claro no que a facilidade de formulación do obxectivo é inversamente proporcional á de materializar as accións necesarias para alcanzalo.