Consumo sanciona con 179 millóns de euros cinco aeroliñas por prácticas abusivas

O ministerio de Consumo sancionou por un importe de 179 millóns de euros cinco aeroliñas (Ryanair, Vueling, Easyjet, Norwegian e Volotea) por prácticas abusivas, como cobrar suplementos pola equipaxe de man ou por reservar asentos contiguos para acompañar persoas dependentes.

A sanción máis elevada é para Ryanair con 107.775.777 euros, seguida por Vueling, con 39.264.412; Easyjet, con 29.094.441; Norwegian, con 1.610.001 euros, e Volotea con 1.189.000 euros, segundo fontes do ministerio.

Trátase da primeira ocasión que se dá firmeza a sancións cualificadas como moi graves por parte da Administración Xeral do Estado no ámbito de consumo, cuxo ministerio adquiriu competencia sancionadora en xuño de 2022.

As sancións inclúen ademais a prohibición expresa de continuar coas prácticas que foron sancionadas.

En concreto, as sancións están motivadas por esixir o pago dun suplemento polo transporte de equipaxe de man en cabina, dun sobrecusto sobre o prezo do billete pola reserva de asentos contiguos no caso de menores e persoas dependentes e dos seus acompañantes e por non permitir o pago en metálico nos aeroportos españois.

Tamén por impoñer unha taxa desproporcionada e abusiva aos pasaxeiros pola impresión da tarxeta de embarque, omisións enganosas de información e falta de claridade nos prezos publicados tanto na súa propia web como nas de terceiros, dificultando a posibilidade de comparar ofertas de prezos ás persoas consumidoras e a toma de decisión destas.

No caso da aeroliña Ryanair, ademais sanciónase unha práctica pola que se cobra unha cantidade desproporcionada aos usuarios e ás usuarias por imprimir o billete na terminal cando non dispoñen del.

Consumo explica que, para garantir a proporcionalidade e a efectividade das sancións impostas e o seu efecto disuasorio, o cálculo das sancións realizouse mediante o criterio do beneficio ilícito obtido, é dicir, calculando a multa con base nos beneficios obtidos polas compañías aéreas polas prácticas infractoras.

Tal e como establece o réxime sancionador de Consumo para as prácticas cualificadas como moi graves, as sancións que se impoñan poderían alcanzar entre seis e oito veces o beneficio ilícito obtido cando este supere as cantidades das multas estipuladas (entre 100.001 e 1.000.000 de euros).

Coa orde asinada polo ministro Pablo Bustinduy confírmanse as sancións que propuxo a Secretaría Xeral de Consumo e Xogo hai meses e desestímanse, polo tanto, os recursos de alzada interpostos por estas compañías.

Bustinduy di que "ningunha compañía está por encima da lei"

O ministro de Consumo, Pablo Bustinduy, asegurou respecto a as sancións ás aeroliñas por prácticas abusivas que "ningunha compañía por grande e poderosa que sexa está por encima da lei".

"Non pode haber modelos de negocio que estean baseados na vulneración dos dereitos dos consumidores ou en prácticas abusivas, e é obrigación deste Ministerio velar pola defensa dos dereitos dos consumidores. É o que estamos a facer, é o que fixemos ao impoñer estas sancións e é o que imos seguir facendo en todas as nosas actuacións", aseverou Bustinduy na sede do seu departamento.

O responsable de Consumo destacou que o seu Ministerio está a limitarse a aplicar a lei en defensa dos dereitos dos consumidores.

"É o que estamos a facer e é o que imos seguir facendo. E por suposto, as compañías teñen o dereito de recorrelo ante as instancias xudiciais; pero o Ministerio de Consumo defende claramente a súa postura baseada na legalidade vixente", engadiu.

O ministro lembrou que estas prácticas sancionadas as coñecen "desgrazadamente millóns de persoas e que as asociacións de consumidores veñen denunciando desde hai anos; xa en 2014, a xustiza europea estableceu, por exemplo, que as compañías aéreas están obrigadas a transportar a equipaxe de man de maneira gratuíta".

As compañías aéreas teñen un prazo de 2 meses para poder presentar un recurso ante a sala do Contencioso da Audiencia Nacional. Unha vez transcorrido este prazo, se as compañías non presentaron un recurso ante a xustiza, a orde será efectiva.

"Será a xustiza a que dirima en caso de que presenten ese recurso; a sanción que impón o Ministerio de Consumo hoxe é firme e inclúe a prohibición de seguir incorrendo nestas prácticas que consideramos conforme a legalidade vixente, que son abusivas e que lesionan os dereitos de consumidores e consumidoras", aseverou.

Consumo ten abertas outras investigacións

Bustinduy lembrou que Consumo ten abertas outras investigacións sobre a situación da vivenda en España, dos pisos turísticos e da cobranza de comisións irregulares a inquilinos e inquilinas, algo que prohibe a lei de vivenda.

Tamén no sector da alimentación e do comercio electrónico, e advertiu, de cara ao Black Friday, que abriu actuacións sobre falsas rebaixas que seguen algúns portais ou sobre a cobranza de cargos extraordinarios na venda de entradas.

"As empresas que operan no noso país están obrigadas a cumprir coa legalidade e están obrigadas a respectar os dereitos das persoas consumidoras", indicou. "Imos aplicar exactamente o mesmo principio. Imos defender os dereitos dos consumidores porque non pode haber modelos de negocio que estean baseados na vulneración dos dereitos das persoas consumidoras por poderosas ou grandes que sexan", concluíu.

A OCU aplaude a sanción e empraza a Consumo a pedir cautelares se recorren

A Organización de Consumidores e Usuarios (OCU) aplaude a sanción ás compañías aéreas e lembra que denunciou de forma reiterada estas prácticas por constituír un claro abuso contra os consumidores e ser contrarias á normativa, tanto española como a comunitaria; e insta as compañías sancionadas a que cesen na imposición destas practicas abusivas contra os consumidores, segundo apunta nun comunicado.

Ademais, pediu ao Ministerio que, en caso de recurso ante a sala do contencioso-administrativo da Audiencia Nacional, solicite a adopción de medidas cautelares para que estas aeroliñas deixen de cobrar de maneira provisional pola equipaxe de man e polo resto de prácticas abusivas, freando así o prexuízo causado por esta "fraude masiva".

Así mesmo, está a valorar o inicio de todas as accións legais ao seu alcance para evitar que sigan prexudicando aos usuarios do transporte aéreo.

Neste sentido, indica que a falta de transposición da directiva de accións colectivas dificulta que se poidan exercer en España accións transfronteirizas.

OCU trasladou estas actuacións aos seus socios europeos de Euroconsumers e BEUC para que sirvan de precedente á hora de iniciar accións legais contra estas compañías nos seus respectivos países.

A organización de consumidores considera que con esta multa a Ryanair, Easyjet, Vueling, Norwegian e Volotea, o Ministerio presidido por Pablo Bustinduy sitúase á vangarda da protección dos consumidores a nivel europeo.

Recomenda aos consumidores que, ante esas prácticas abusivas, reclamen á compañía a improcedencia dos pagos; e, aqueles que xa o fixeron, que garden os documentos que o reflicten para poder reclamalos xudicialmente se é preciso.

Asufin ve necesario un cambio de conduta no sector

Desde a Asociación de Usuarios Financeiros (Asufin) consideran que é urxente un cambio de conduta por parte destas compañías e celebran estas sancións "exemplares", que esperan que sirvan de freo á "impunidade" coa que estas compañías "ninguneaban" os dereitos dos consumidores.

Asufin denunciou a Volotea por prácticas abusivas nas tarifas nunha demanda colectiva que se dirime no Tribunal Supremo e que xa logrou expulsar do mercado ata catro destas prácticas, apunta nun comunicado.

Na nota anuncia que estuda presentar reclamacións colectivas para que os consumidores poidan verse resarcidos ante estas prácticas.

As aeroliñas recorrerán as sancións e pedirán medidas cautelares polas equipaxes de man

As compañías aéreas interporán, de maneira individual, recursos ante os xulgados do contencioso-administrativo e solicitarán medidas cautelares en contra da decisión de Consumo de sancionar cinco aeroliñas por cobrar suplementos pola equipaxe de man en cabina.

O presidente da Asociación de Liñas Aéreas (ALA), Javier Gándara, aclarou este venres en conferencia de prensa que "non existe unha decisión común" das cinco aeroliñas sancionadas por prácticas abusivas (Ryanair, Vueling, Easyjet, Norwegian e Volotea), pero subliñou que "todas elas xa manifestaron unha postura común de rexeitamento" fronte a esta decisión do Goberno.

Gándara admitiu que ALA descoñece o que cada compañía ten pensado facer e que cada unha delas "tomará as súas decisións no que considere oportuno", tanto no referido á equipaxe de man como ás reservas de asentos contiguos para acompañar a persoas dependentes.

A sanción "con maior impacto" é a que ten que ver coas equipaxes de man en cabina, aclarou Gándara, quen cualificou a medida adoptada polo Ministerio de Consumo como "desproporcionada para os sectores aéreo e turístico español" e en contra da "liberdade" de cada compañía.

"A filtración desta noticia", dixo, "esgota a vía administrativa dos procedementos, aínda que non vai supoñer cambio algún na política das aeroliñas" sobre a materia.

Gándara explicou que o paso seguinte será a vía xudicial, sobre o que reiterou que todas as compañías afectadas "teñen a intención" de presentar recursos no Contencioso-administrativo e a solicitude de medidas cautelares.

"Confiamos en que a xustiza nos dará a razón" sentenciou o presidente de ALA, quen cifrou nuns dous meses o prazo para resolver esas medidas cautelares e, entre 1 e 2 anos, para obter unha sentenza xudicial sobre os recursos que se interpoñan.

No caso de que non se acepten as medidas cautelares, Gándara sinalou que acatarán a decisión administrativa e quedarán á espera da resolución xudicial.

A medida de Consumo, insistiu, "introduciría unha distorsión competitiva moi importante e deixaría a España como o único país que aplicaría unha política comercial distinta" no sector aéreo, polo que dixo que supoñería "unha desvantaxe competitiva clara e desviaría tráfico aéreo a outros países".

Nunha nota, ALA apunta que "non ten sentido" que desde o Ministerio de Consumo se sancione de forma unilateral a cobranza de equipaxe en cabina "desatendendo á Comisión Europea, que avoga por establecer normas industriais comúns sobre pesos e dimensións desta equipaxe".

Para Gándara os argumentos esgrimidos polo Ministerio de Consumo, baseados principalmente na sentenza do Tribunal de Xustiza da UE de setembro 2014, “supoñen unha interpretación retorta da mesma”; e subliñou que o fondo desa sentenza abordaba a cuestión da equipaxe de man facturado.

Actualmente, preto de 50 millóns de pasaxeiros viaxan sen equipaxe en cabina e, coa decisión de Consumo, veranse obrigados a subsidiar este servizo ao resto de pasaxeiros”, afirmou Gándara.