O monitor dos NextGen revela que a dixitalización e o I+D+i captaron o 38 % dos Fondos executados, por María Cadaval

A dixitalización e a I+D+i representan unha parte substancial dos Fondos Next Generation EU, que se canalizan a través do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia, cun valor de 45.727 millóns de euros ata xuño de 2023, o que supón máis da metade dos fondos asignados a España na primeira fase do Plan. Tras diversas licitacións e subvencións, España empregou máis de 14.500 millóns de euros para fomentar estes obxectivos, o que equivale ao 32 % do total. Deste importe, 9.059 millóns de euros foron adxudicados, dos cales algo máis da metade, 5.155 millóns, destináronse á dixitalización e o 43 % restante a investigación, desenvolvemento e innovación. Pero, quen xestiona estes recursos?

A fundación COTEC, xunto co IVIE, publicaron un estudo no que dan conta da monitorización do destino dos Fondos Europeos e destaca que o 82 % destas axudas son xestionadas polo sector público estatal, mentres que só o 18 % corresponde ao sector público territorial.

Como foi a distribución por rexións?

Aínda que os Fondos Europeos non son asignados por rexións, teñen un claro impacto territorial. Cando observamos a distribución territorial dos fondos NGEU concedidos para I+D+i e dixitalización, descubrimos que a Comunidade de Madrid concentra case catro de cada dez euros do total, levando o 56,8 % de todas as licitacións. Isto é consecuencia da intensa concentración do sector público estatal na capital do Estado e da sede efectiva de grandes empresas, centros de investigación ou grandes fundacións. Seguen na lista, pero moi lonxe, Cataluña, con 1.086 millóns de euros, co 14 % do total. No extremo contrario están Estremadura, Cantabria, Baleares, Navarra e Asturias, todas elas con menos do 2 % do total nacional. En termos per cápita, Madrid tamén capitaliza a cantidade de fondos, con 548 euros, moi por riba da media de 170 euros, mentres que Estremadura, Baleares ou Canarias se sitúan por debaixo dos 60 euros por habitante.

Foron 4.455 municipios os que participaron destas achegas, a metade do total, sendo a maioría para dixitalización, pois só 573 concellos dedicaron estas axudas para I+D+i.

En que sectores se concentraron os fondos?

O sector servizos acaparou a maior parte dos fondos, cun 79,7 % do total, seguido polo sector manufactureiro, cun 11,9 %. A construción recibiu 361 millóns de euros, un 6 %, mentres que o sector primario recibiu cantidades moi cativas. En canto ao tamaño empresarial, foron as grandes empresas, medidas polo número de traballadores e facturación, as máis beneficiadas, co 53 % do total. As microempresas e pemes recibiron outro 30,2 %, mentres que o 17 % restante foi para empresas de tamaño medio.

Cal é a importancia da implantación do kit dixital?

A iniciativa do Goberno para implantar solucións dixitais en empresas concedeu ata xuño de 2023 1.173 millóns de euros en axudas, case a totalidade dos 1.200 millóns previstos no programa. Desta volta, máis de 250.000 empresas e autónomos foron beneficiarios, principalmente en Cataluña, con 19,3 %, seguida por Andalucía, con 14,3 %, Madrid, con 14 %, e a Comunidade Valenciana, con 12 %. Destaca de novo o sector servizos, que recibiu o 67 % do total concedido, especialmente o comercio e a hostalaría.

Cal é a radiografía para Galicia?

Galicia recibiu 376,4 millóns de euros deste anaco de pastel, o 5 % do total nacional, do que o 57 % foi destinado a dixitalización e o 42,8 % restante a I+D+i. En total, foron 140 euros per cápita, 17 menos que a media nacional e moi por baixo dos 400 euros por habitante de Madrid, os máis de 200 de Castela e León ou os 190 de Aragón. As principais licitacións de investigación, desenvolvemento e innovación foron destinadas á instalación de paneis interactivos en centros educativos, subministración de ordenadores para estudantes, servizo de comunicacións do concello da Coruña, equipamento wifi para centros integrados da rede corporativa da Xunta de Galicia e o sistema de información con IA para o Servizo Público de Emprego de Galicia. En total, suman algo máis de 34 millóns de euros. Pola súa banda, as subvencións de I+D+i foron ao kit dixital, arredor de 54 millóns de euros, ao programa de xeración dixital para pemes, ao investimento no centro de supercomputación de Galicia e a outros proxectos estratéxicos enfocados na transición ecolóxica e dixital. A estes recursos hai que sumar os case 400 millóns de euros que as entidades con sede na comunidade autónoma captaron, o que representa un 4,9 % do total nacional e, de novo, está por baixo da media per cápita, que se situou en 170 euros por habitante, mentres en Galicia só foron 149.

Máis aló destes números, o importante dos Fondos non é cantos se reciben senón como se empregan. Só o tempo dirá se a xestión destes recursos tivo o efecto desexado e conseguiu preparar os distintos sectores produtivos para a nova economía dixital e verde.